مارکو گریگوریان (1304 کروپتکین / 1386 رم) هنرمند، معلم، صاحب گالری، مجموعه‌دار و هنرپیشه ایرانی-ارمنستانی بود.
وی از پیشگامان جریان هنر نوگرای ایران محسوب می‌شود.
زندگینامه کوتاه:
مارکو گریگوریان مقدمات نقاشی را در هنرستان کمال‌الملک فرا گرفت و به ایتالیا رفت. وی دوره کارشناسی نقاشی در آکادمی هنرهای زیبای رم گذراند.
او پس از بازگشت از ایتالیا در سال ۱۳۳۳ اقدام به تأسیس نگارخانه استتیک در خیابان فردوسی تهران نمود.
گریگوریان نمایشگاه‌های متعددی را برای نقاش‌های مختلف در آنجا برگزار کرد و فضایی مناسب برای ارائه
دستاوردهای هنر معاصر، بالاخص هنر‌مدرن به‌وجود آورد.
نقاشی قهوه‌خانه
یکی از مهمترین فعالیت‌های این هنرمند گردآوری آثار هنری سنتی ایران به ویژه تابلوهای نقاشی است که به “نقاشی قهوه‌خانه” معروف شده‌اند. او با گردآوری آثار استادان این شیوه نقاشی از قهوه‌خانه‌ها، نمایشگاهی در “خانه ایران” پاریس ترتیب داد که مورد استقبال قرار گرفت و سپس این آثار توسط موزهٔ نگارستان تهران خریداری شد.
بدین ترتیب “نقاشی قهوه‌خانه” به عنوان یکی از شاخه‌های هنرهای تجسمی توجه عموم را برانگیخت.
آشویتس
از کارهای مهم مارکو گریگوریان، 13 اثر موسوم به آشویتس است که در عرض دو سال 1336-1338 خلق
شده‌اند و حاصل آن نمایشگاهی بود که درسال 1338 برگزارشد.
هم‌اکنون بخشی از مجموعه آشویتس در ایروان ارمنستان نگهداری می‌شود.
گریگوریان اولین مدافع تجربه‌گرایی با مواد جدید و غیرمعمول در ایران بود.
آثار او شامل آمیزه‌ایی از ترکیب‌های مختلف خاک با رنگیزه به منظور ایجاد تاثیرات بافتی غیرمتعارف بود.
بینال
مارکو در سال ۱۳۳۷ به عضویت هیئت داوری بین‌المللی بینال ونیز برگزیده شد و در پی این امر، در سال ۱۳۳۷
پس از مراجعت به ایران با نظر به بینال ونیز، در 25 فروردین همان سال در کاخ ابیض اولین بینال تهران را
بنا کرد که تا پنج دوره ادامه داشت.
یکی از اهداف برپایی این بینال‌ها به گفته مارکو حضور در بینال ونیز است.
همانطور که او در مقدمه کاتالوگ بینال اول نوشته است:
“اکنون ما برآنیم که ستاره نام ایران را چنان که شایسته آن است بر تارک جهانی بینال ونیز پرتو افکنیم”.
او تلاش می‌کند با گردآوری آثار هنرمندان مدرن ایران، بینال اول را برپا کند و همچنین آثار منتخبین را به بینال
ونیز ارسال کرده و هنر ایرانیان را به جهان بشناساند.
مارکو در سال ۱۳۴۱ به نیویورک رفت و با حمایت “ایلسا گتز” به تولید اثر پرداخت و نظر گالری داران
نیویورک را به خود جلب کرد.
در سال ۱۳۴۹ مارکو به عنوان استاد میهمان، به دانشگاه تهران دعوت و به جمع اساتید دانشکده هنرهای زیبای
دانشگاه تهران پیوست.
این هنرمند با تاسیس گالری استتیک و سازمان‌دهی نخستین بینال تهران و همچنین نمایندگی ایران در و نهمین نمایشگاه بینال ونیز، از شخصیت‌های مهم و تاثیرگذار سده اخیر هنرهای دیداری ایران محسوب می شود.
نمایشگاه‌های مهم:
همکاری با گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان :
مارکو گریگوریان عضو رسمی گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان بود که به همراه دیگر اعضای این گروه در نمایشگاه‌های، بین‌المللی تهران، گالری مس، گنج و گستره 1، گنج و گستره 2، آبی، واش آرت آمریکا و بازل سوئیس شرکت کرد.
مارکو گریگوریان ضمن برگزاری بیش از 41 نمایشگاه انفرادی در ایران، رم، پاریس، نیویورک، تفلیس و ایروان
و در 40 نمایشگاه گروهی در ایران، مینه‌سوتا، رم، نیویورک، بوخوم، آخن و لندن حضور داشت که، در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره خواهد شد.
برخی از نمایشگاه‌های انفرادی
نمایشگاه انفرادی، گالری ریموند دانکن پاریس سال 1332
نمایشگاه انفرادی، گالری شماه 2 پینچو رم سال 1332
نمایشگاه انفرادی، انجمن ایران-آمریکا در تهران سال 1350
نمایشگاه انفرادی ،گالری لیتو تهران سال 1354
نمایشگاه انفرادی، گالری سامان تهران سال 1356
نمایشگاه انفرادی، گالری گیورکی نیویورک سال 1360
نمایشگاه انفرادی، از کارهای کاهگلی “هنر خاکی” اتحادیه هنرمندان ایروان سال 1370
نمایشگاه انفرادی، “کارهای هنر خاکی” گالری الد تفلیس سال 1379
نمایشگاه انفرادی، “مرور 50 سال آثار هنرمند” موزه ملی هنر ایروان سال 1383
برخی از نمایشگاه‌های گروهی:
نمایشگاه گروهی، “نمایشگاه بین‌المللی هنر” رم سال 1331
نمایشگاه گروهی، “دعوت1963 ” مرکز هنری واکر مینه‌سوتا سال 1342
نمایشگاه گروهی، “هنر خاکی” گالری جیسون نیویورک سال 1343
نمایشگاه گروهی، “دست یافته‌های اخیر 1966” موزه هنر مدرن نیویورک سال 1345
نمایشگاه گروهی، “گذشته و حال ارمنستان” موزه بوخوم آلمان سال 1373
نمایشگاه گروهی، “سیل آتش” گالری ملی سلطنتی نیکوزیا سال 1378
نمایشگاه گروهی، “تغییرات قاره‌ای” انحمن لودویگ آخن سال 1379
نمایشگاه گروهی، “هنرهای معاصر ایرانی” مرکز باربیکن لندن سال 1380
نمایشگاه گروهی، “هنرهای معاصر ارمنستان” گالری ملی ارمنستان سال 1380
تصاویر:
پایان خبر.
