پای چپ من- My Left Feet– (1989)

کارگردان: جیم شرایدن

« به من گفتند دو پوند به تو می دهیم و تو هم با یک بطری شکسته روی تمام ماشین های پارک شده اطراف کلیسا خط بنداز!»

برای دنیل چهارده ساله بازی در فیلم  یکشنبه خونین یکشنبه اثر جان شلزینگر در سال 1971، تجربه ای همچون بودن در بهشت بود. البته با دیدن فیلم و نقشی که برای او در نظر گرفته شده معلوم می شود که راههای افتخار از چه کوره راههایی برای رسیدن به بهشت آغاز می شود. راهی که یازده سال بعد به نقش کوتاه یک دزد خیابانی در فیلم گاندی (1982) به کارگردانی ریچارد اتنبرو و بازی بن کینگزلی رسید و در سال 1985 در فیلم رختشویخانه زیبای من به کارگردانی استیون فریزر تحسین منقدان و سینمادوستان را برای او به همراه داشت. فیلمی که نقش دی لوئیس در آن از تبار خویشتن و تجربه زیستنش در محلات مختلف شهر با خرده فرهنگهای گوناگون مایه می گرفت. فیلم نامبرده، نخستین فیلم دنیل دی لوئیس در مقام بازیگر نقش اصلی است که در دوران نخست وزیری مارگارت تاچر در دهۀ 80 میلادی اتفاق می افتد و فیلم به مناقشات نژادی و همجنس خواهانه در بستر روابط دو دوست یکی پاکستانی و دیگری بریتانیایی می پردازد. آموختن زبان چکی و اصرار دی لوئیس بر حفظ لهجه در طول فیلمبرداری فیلم سبکی تحمل ناپذیر هستی در اقتباس فیلیپ کافمن به حسن شهرت او در دنیای بازیگری دامن زد و او را وارد جرگه   « بریت پک» کرد که به گروه بازیگران نخبه بریتانیایی همچون  گری اولدمن، کالین فرث، تیم راث و بروس پین اطلاق میشد. عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد از طرف بفتا و اسکار اما با بازی چالش برانگیز او در فیلم پای چپ من از آن او گردید.

پای چپ من، زندگی کریستی براون را که در خانواده ایرلندی فقیری چشم به جهان می گشاید تا میانسالی پی می گیرد. کریستی مبتلا به فلج مغزی است و این عارضه تمام بدن او به جز پای چپش را تحت تاثیر قرار داده است. قدرت تکلم و راه رفتن ندارد و جغرافیای زیست او از اتاق زیرشیروانی محقری که تنگنای بدن آن را محبوس تر می کند فراتر نمی رود. همدلی خواهران به کمک یک فرغون او را به بازی ها و شیطنت های کوچه می کشاند و مهر مادری بر او همیشه می تابد. مادر از قوطی کهنه حلبی که از ترس نوشخواری های مفرط پدر در اجاق قایم کرده، پس انداز آزگاری را صرف خریدن ویلچر برای کریستی می کند و او به جهان پا می گذارد. زندگینامه کریستی براون نویسنده و نقاش ایرلندی، که با پای چپ خود نقاشی می کند و با شست پایش تایپ می کند فراز و فرودهایی به سختی زندگی دارد. آمادگی برای درک جانکاهی تنگناهای بدن، دی لوئیس را بر آن داشت که با ناتوانان کلینیکی که مرتب به آن سر می زد دوستی کند و در حین فیلمبرداری تمام وضعیت فلج بدن و تکلم خود را حفظ نماید. با ویلچر سر صحنه حاضر می شد و عوامل فیلم به او غذا می دادند. این ریاضت ها، فیلم را به یکی از شاخص ترین نمونه ها در پرداخت شخصیت های ناتوانان در سینما برکشیده است. فیلم و ایفای نقش به همان اندازه در مواجهه با سانتی مانتالیسم بازنمایی ناتوانان در سینما و دنیای واقعی بیگانه است که با مهر و همدلی عمیق بشری آشنا.

مرور کارنامه دنیل دی لوئیس، بازتاب نگاه او به بازیگری است. گزیده کاری و عمق بخشی به شخصیت ها. این روزها گمانه زنی های بسیاری درباره فیلمی به کارگردانی کریستوفر نولان انجام می شود. فیلمی که شاید بعد از سالها، بازیگر را به جنگ با آسیابهای بادی ببرد: دن کیشوت.

به پیشنهاد ارغوان نامور و شهاب عبداله‌پور