مجموعهای از استحاله، هویت، و معماری ذهنی

ندا پیک آزادی در مجموعهی خود با عنوان «ما سیبزمینی هستیم» به بازنمایی تودههایی پرداخته که دچار استحالهی فرمی شدهاند. فرمهایی فرو رفته و برجسته که جان گرفتهاند و با دستها و پاهایی نازک و مکانیکی، در تضاد با تودهی سیبزمینیمانند خود قرار گرفتهاند. این تضاد، نهتنها از نظر بصری چشمگیر است، بلکه به مفهومی عمیقتر اشاره دارد: هویت، که دیگر چیزی ثابت و قطعی نیست. این مجموعه شامل پیشطرحهای طراحی برای تابلوهاست که هنرمند آنها را بهعنوان مرحلهای مستقل از روند خلاقانهاش ارائه کرده است. موجودات این مجموعه، حاصل دگرگونی فرم و چهرهاند، نه صرفاً موجوداتی خیالی، بلکه بازتابی از ساختارهای اجتماعی، روانی، و انسانی. طراحیهای سوررئال با حالوهوایی ذهنی و اکسپرسیو، فضایی از تنش و در عین حال سردی را ایجاد کردهاند. رنگهای محدود قرمز و آبی، بر زمینهای تیره، با استفاده از سفید بهعنوان نور، به آثار حالتی دراماتیک و درونی بخشیدهاند. استفاده از مداد رنگی روی زمینهی تیره، نهتنها انتخابی زیباییشناسانه، بلکه ابزاری برای ایجاد بافتی زمخت و صریح است که با موضوعات ذهنی و روانی آثار در تضاد قرار میگیرد. این تضاد، خود به انتقال حسی از فضای کابوسگونه، کنترل، و گاه فروپاشی کمک میکند. فضاسازی و معماری آثار، با اغراقهایی در نقطهی گریز و ساختارهای غیرمنطقی، حالتی از وهم را ایجاد کردهاند. وهمی از اینکه کجا ایستادهایم و چگونه به این فضا نگاه میکنیم. پلههایی که به ناکجا میروند، طاقهایی که در هیچ منطق فضایی نمیگنجند، و دروازههایی که از آنها شعله یا بخار بیرون میزند، همه به ساختن جهانی ذهنی کمک کردهاند که در آن فرم، معنا، و هویت در حال فروپاشی و بازسازیاند. این مجموعه را میتوان در امتداد جریانهایی دانست که به نقد ساختارهای هویتی و اجتماعی پرداخته و مرز میان واقعیت و خیال را به پرسش میگیرند. مخاطب در مواجهه با این آثار، نه با پاسخ، بلکه با پرسش روبهروست: آیا این موجودات بازتابی از ما هستند؟ آیا این معماری ذهنی، جهان درونی ما را بازنمایی میکند؟ این آثار، مخاطب را به بازاندیشی در جایگاه خود دعوت میکنند. این آثار مخاطب را نه تنها به بازاندیشی، بلکه به تجربهای حسی و وجودی دعوت میکنند؛ تجربهای که هم خنده بر لب میآورد و هم اندوهی عمیق را برمیانگیزد. در جهانی که هویتها در حال فروپاشیاند و ساختارهای اجتماعی بیش از پیش غیرمنطقی به نظر میرسند، این مجموعه بازتابی از انسان معاصر است. درگیر در نظارت، کنترل، و تلاش برای بازتعریف خود. «ما سیبزمینی هستیم» نه فقط یک عنوان طنزآمیز، بلکه استعارهای از وضعیت انسان معاصر است؛ در جهانی که هم ملموس است، هم خیالی، هم شکننده است، هم قدرتمند. هنرمند با استفاده از رنگهای محدود بر زمینهی سیاه، برتری و ارجحیت طرح بر رنگ را نشان داده است. انتخاب سوژه، در حقیقت اشارهای است به زمانی خاص در بستر رخدادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که بیهیچ واکنش و ریاکشنی روبهرو میشود. این مجموعه همچون یادگاری از آن دوران باقی میماند.
بام طراحی
انیس تبرایی










