تنشی میان کنترل و رهایی
لاله معمار اردستانی، از هنرمندان معاصر، در مجموعه‌ی «هم‌تنی» با بهره‌گیری از تکنیک منوپرینت، بازنمایی‌هایی اغراق‌آمیز از فیگورهایی تولید کرده که عمدتا تنش، درد و رنج را در خود دارند. رنجی که برگرفته از تجربه‌های زیسته‌ی اوست. این آثار، متاثر از مواجهه‌ی روزمره‌ی هنرمند با فرسودگی، ضعف جسمانی و درد دوران سالمندی‌اند و در بازتابی بصری، فیگورها را در موقعیت‌هایی همچون پیچش، انقباض و پنهان‌سازی چهره به تصویر می‌کشند. گویی انسانی که خود را در آغوش گرفته تا درد را تحمل یا از آن رهایی یابد. فیگورها اغلب تنها، درهم‌تنیده و گره‌خورده‌اند. دست‌ها چهره‌ها را پوشانده‌اند و گاهی پشتی به بیننده دارند. فیگورها عمدتا در مرکز کادر قرار گرفته‌اند؛ با این حال، در برخی آثار، برای القای حسی از خفگی و اختناق، به مرزها و لبه‌های کادر نزدیک شده‌اند یا با آن اتصال یافته‌اند. گاهی نیز با پراکندگی بافت‌ها در اطراف تصویر و در فضای منفی، این بار روانی گسترش یافته و تنش بصری تشدید شده است. این انتخاب‌های ترکیب‌بندی، تنهایی، فشار روانی و درونیات فشرده‌ی سوژه را تقویت می‌کنند. استفاده‌ی مکرر از بافت و اثر جوهر، که از طریق تکنیک منوپرینت روی شیشه به‌دست آمده، به خلق حسی از تنش کمک می‌کند؛ تنشی که گاه در قالب سطوح تخت نمود می‌یابد و گاه به خطوطی متوالی بدل می‌شود که بر شدت آن می‌افزایند. رنگ قرمز، چونان خون، در کنار تاش‌های جسورانه، بُعدی عاطفی و پرتنش به آثار بخشیده است، گویی ردی از زندگی، درد و بدن. تکنیک منوپرینت در آثار معمار اردستانی، نه‌فقط به‌لحاظ فنی بلکه از منظر مفهومی نیز نقشی کلیدی دارد. استفاده از این تکنیک، بافت‌هایی نامنظم و ناپایدار پدید می‌آورد که حسِ عدم قطعیت، پراکندگی و اضطراب را تشدید می‌کنند. لکه‌ها، ردها و کنتراست‌های رنگی در برخی نقاط به زخم یا ضربه‌ای بر بدن شباهت دارند؛ به‌سان نقطه‌ای از درد که در میان سکوت تصویر فریاد می‌کشد. این بافت‌ها در کنار فیگورهای دگرگون‌شده، اغراق‌یافته و گاه بی‌هویت، حسی از شکنندگی، فرسایش روانی و فشار عاطفی را بازتاب می‌دهند. تنشی میان کنترل و رهایی در کل مجموعه جاری است. تنشی که نه‌تنها در فرم، بلکه در فرآیند اجرا نیز دیده می‌شود. گویی بدن‌ها در تقلایی بی‌وقفه‌اند: میان مقاومت در برابر رنج و تسلیم به آن، میان تلاش برای حفظ شکل انسانی و وا دادن در برابر نیرویی بیرونی که هویت و ساختار را از هم می‌گسلد. این مجموعه، در نهایت، تجربه‌ای بصری و احساسی است از درونی‌ترین لایه‌های وجود انسانی. تماشای آثار لاله معمار اردستانی نه فقط مواجهه با فیگورهای انسانی، بلکه رویارویی با خودِ ناتوان، رنج‌کشیده و شکننده‌ی ماست. مجموعه‌ی «هم‌تنی» در نهایت دعوتی‌ست برای تامل؛ تاملی در باب زیستن با درد، انزوا و تلاش مداوم برای حفظ انسجام جسم و روان در جهانی ناپایدار.
بام طراحی
انیس تبرایی
