به یاد ابوالحسن خانعلی
از سال ۱۳۵۸ با ترور مرتضی مطهری، دوازدهم اردیبهشت به طور رسمی به عنوان «روز معلم» درتقویم جمهوری اسلامی ایران شناخته شد، اما در واقع دوازدهم اردیبهشت از سال‌ها قبل به شکل غیر رسمی «روز معلم» خوانده شده بود.
در سال ۱۳۴۰، زمان نخست وزیری شریف امامی، معلمان تهران در راستای اعتراض نسبت به وضعیت بد اقتصادی اعتصاب کردند. در روز دوازدهم اردیبهشت ۱۳۴۰، محمد درخشش، که پیشتر با پشتیبانی حزب توده به ریاست دانشسرای عالی رسیده بود، در اعتراض به لایحه سقف حقوق فرهنگیان، معلمان را به اعتصاب و تظاهرات در مقابل مجلس فراخواند.
گروهی از معلمان در جلوی مجلس در میدان بهارستان تجمع کردند که خانعلی نیز در میان آنان بود. پس ساعتی از شروع اعتراضات پلیس با معلمان معترض درگیر شد. پلیس که در ابتدا و با ماشین آب‌پاش و چماق و باتون موفق به سرکوب و متفرق کردن جمعیت نشد، به خشونت بیشتری روی آورد. ناصر شهرستانی رییس کلانتری بهارستان، با اسلحه کمری، مستقیماً به سمت معلمان شلیک کرد که گلوله‌ای به سر ابوالحسن خانعلی اصابت کرد. در این تیراندازی، ابوالحسن خانعلی، یکی از معلم‌های دبیرستان جامی به قتل رسید و دو تن دیگر نیز زخمی شدند.
پیکر خانعلی روی دست معلمان با شعار «کشتند یک معلم را» به بیمارستان بازرگان منتقل شد، ولی اقدامات پزشکان مؤثر واقع نشد و وی جان باخت. جنازه خانعلی از بیمارستان بازرگان به مسجد اسکندری منتقل شد و یک‌صد آموزگار دور پیکر وی را گرفتند تا به دست حکومت نیفتد. او سرانجام در آرامگاه ابن بابویه در شهر ری به خاک سپرده شد.
ابوالحسن خانعلی، دبیر ۲۹ ساله فلسفه و زبان عربی و دانشجوی دکترای فلسفه دانشگاه تهران بود. پس از قتل وی، فضای اعتراضات، بسیار متشنج شد. در روز سیزدهم اردیبهشت نیز در مراسم تشییع پیکر وی، جمعیت بسیاری به خیابان آمده و خواستار استفای نخست وزیر و محاکمه قاتل شدند. دفاع از حقوق معلمان نیز با سخنان تند و آتشین ادامه داشت.
پس از این حادثه رییس کلانتری برکنار شد و مورد بازخواست قرار گرفت، شریف امامی نخست‌وزیر وقت استعفاء کرد، محمدرضا پهلوی استعفای او را پذیرفت و علی امینی را مامور تشکیل کابینه جدید کرد. او قول مساعد به افزایش حقوق معلمان داد و سرانجام پس از «برابر شدن حقوق معلمین با حقوق مهندسین» تحصن یازده روزه معلمان پایان یافت. این در حالی بود که ساواک معتقد بود که آمریکایی‌ها از طریق درخشش اعتصاب معلمان را کنترل می‌کنند.
در مراسم بزرگداشت دکتر خانعلی، تاریخ کشته شدن او (۱۲ اردیبهشت) به عنوان «روز معلم» نام‌گذاری شد.
یازدهم اردیبهشت 1358، مرتضی مطهری به دست عناصر گروه فرقان ترور و کشته شد. مرگ او با یک روز تاخیر اعلام شد و به این ترتیب با «روز معلم» یکی شد و علت نام‌گذاری این روز به عنوان «روز معلم» در تقویم جمهوری اسلامی «شهادت مرتضی مطهری» ثبت شد.
بام تاریخ
