شماره سوم / پژوهشی درباره بینالهای تهران
گلوگاه هنرهای دیداری
در این شماره که در پاییز 98 منتشر شد؛ می‌خوانید:
سرمقاله
فرشید پارسی‌کیا
صفرِ شروع:
این شماره تقدیم می‌شود به زنده‌یاد مسعود عربشاهی که وجود ارزشمند او در زمان پژوهش این شماره، از میان ما رفت.
یک: همچون گرنیکای پیکاسو
در روزهایی این جملات به رشته تحریر در‌می‌آیند که جنگی پراکنده و آکنده از خشم، خاورمیانه کهن‌سال را فراگرفته و این تحرکات نظامی، تاثیرات عمیقی بر جامعه ایران گذاشته است. از منظر نگارنده آنچه مسجل به نظر می‌رسد، تقبیح نژاد‌پرستی و حماقت قدرت‌طلبانه اکثر دولت‌مردان کنونی جهان است. حماقتی که تلاش می‌کند اتمسفر زیستی بشر امروز را از بی‌جنگی به موقعیت جنگی تمام عیار تبدیل کند. در این بین هنرمند نه قدرت سیاسی دارد نه اسلحه، او تنها قلم دارد و قلم‌مو تا اثر تولید کند و کثیفی جنگ را همچون گرنیکای پیکاسو به تصویر بکشد.
دو: خروس در پشت‌بام
بی‌شک مهم‌ترین دستاورد یک نشریه، خوانده شدن و دیده‌شدن است. شماره دوم پشت‌بام با موضوع «انجمن هنری خروس‌جنگی» در سوم مرداد‌ماه هزارو سیصد و نودو هشت، با نمایش اصل نشریات خروس‌جنگی، پنجه خروس، وسایل شخصی و کارگاهی استادان جلیل ضیاپور و غلامحسین غریب در گالری ایده رونمایی شد. دلایل استقبال از شماره دوم نسبت به شماره اول تفاوت‌های بنیادینی دارد، اما پرداختن به آنها در این مقال نمی‌گنجد، فقط به یک نکته بسنده می‌کنم که وجود هوشنگ ایرانیِ شاعر در بین اعضای خروس‌جنگی، مصاحبه با شمس لنگرودی و نگارش مطلبی توسط شمس آقاجانی با محوریت نیما یوشیج، مخاطبان ادبیات را نیز به سمت پشت‌بام گسیل داشت. و خوش به سعادت ما!
سه: فرهنگ و هنر بعد از کودتای ۲۸ مرداد
اکثر تاریخ‌نگاران بر این باورند که جنگ‌ها، کودتاها و انقلاب‌های بزرگ باعث حک شدن لحظات تعیین‌کننده و آشکاری، در حافظه عموم مردم می شوند، به نوعی که تاریخ را به قبل و بعد از آن رویداد تقسیم می‌کنند. کودتای 28 مرداد 1332 و سرنگونی حکومت قانونی دکتر مصدق از جمله لحظات تعیین کننده قرن اخیر ایران به شمار می‌آید. کودتایی که توسط سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، برنامه‌ریزی و با کمک ارتش شاهنشاهی ایران،طرفداران محمدرضا پهلوی و همچنین مخالفین دکتر محمد مصدق صورت گرفت. در آن سال‌ها ما با تغییرات زیادی در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین برخورد حکومت با هنرمندان رو‌به‌رو هستیم، به طور مثال جلیل ضیاپور در مهرماه 1328 و به هنگام برپایی نمایشگاه انفرادی در کاشانه هنرهای زیبای آپادانا به خاطر یکی از آثارش با عنوان «حمام عمومی» از یک افسر نظامی، سیلی محکمی خورد و به شدت مورد بازخواست قرارگرفت.اما چهار سال بعد در سال 1332 به او اجازه تاسیس هنرستان هنرهای زیبای تهران با رویکردی کاملا جدید داده شد. این تفاوت نگاه در حکومت باعث تغییرات بنیادین فرهنگ و هنر در دهه سی و چهل خورشیدی شده است.
چهار: شماره سوم؛ بینالهای تهران (1337. 1339. 1341. 1343. 1345)
از منظر نگارنده پنج دوره بینالهای تهران، پیچیده‌ترین گلوگاه هنرهای دیداری ایران در صدسال اخیر است. بینالهای تهران با همت هنرمند برجسته مارکو گریگوریان در کاخ ابیض برپا شد. یکی از اهداف برپایی این بینال‌ها به گفته مارکو حضور در بینال ونیز است. همان‌طور که او در مقدمه کاتالوگ بینال اول نوشته: «اکنون ما برآنیم که ستاره نام ایران را چنان‌که شایسته آن است بر تارک جهانی بینال ونیز پرتوافکن کنیم.»، او تلاش می‌کند با گرد‌آوری آثار هنرمندان مدرن ایران، بینال اول را برپا کند و همچنین آثار منتخبین را به بینال ونیز ارسال کرده و هنر ایرانیان را به جهان بشناساند.
اما نکته قابل توجه در بینالهای دوم تا پنجم، کم‌رنگ شدن و در نهایت غیبت کامل مارکو گریگوریان است. این در حالی است که در دورههای سوم تا پنجم با ظهور جنبش سقاخانه و گسترش رو به رشد نحله فکری نوسنت‌گرایی و همچنین قدرت گرفتن بعضی از افراد وابسته به مکتب کمال‌الملک در بینال‌ها مواجه هستیم. بینالهای تهران، به ویژه از بینالهای دوم به بعد محل تلاقی سه جریان مهم هنر نوین ایران (کمال‌الملکی‌ها، نوگراها و نوسنت‌گراها) است. از منظر نگارنده، همزمانی سیاسی پیمان سنتو (CENTO) با بینال به اصطلاح منطقه‌ای پنجم و سیاست‌زدگی نوع برگزاری آن، تیر خلاصی بود به بینالهای تهران. در نهایت این‌که بینالهای تهران بنا به دلایل ذکر شده، پیچیده‌ترین و یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های هنرهای دیداری ایران در صد سال اخیر قلمداد می‌شود.
پنج: مجله آنلاین
مجله آنلاین پشت‌بام که از آذرماه 1397 شروع به کار کرده است، از مهرماه 1398 با سردبیری دوست و همکار محترم اینجانب، زروان روحبخشان، ادامه فعالیت داده و مطالب را همچون گذشته به صورت روزانه (روزنامه) با همکاری دبیران محترم مجله آنلاین تولید و از طریق رسانه‌های مجازی و سایت پشت‌بام در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
شش: سپاس‌گزاری
در انتها مراتب احترام و سپاس‌گزاری خود را به استادان پیشکسوت عباس مشهدی‌زاده، سرژ آواکیـــان، مهــدی حسینــی، رضــا بانگیــز و هـادی هزاوه‌ای ابـراز می‌دارم. همچنین سپـاس‌گـزارم از توکا ملکی، بهنام حجتی، سینا یعقوبی، آناهیتا رضایی، الهام آهویی، میلاد قلیچ، ساناز آریان‌فر، رها سرلک، عباس سجادی، امید خاکباز و حمیدرضا زینالی که در سومین شماره «پشت‌بام» با ما همراه بودند.
سالشمار بینالهای تهران 1345 – 1337
سال‌شماری درباره رخدادها، جریان‌ها، افراد و مکان‌هایی که بر روند و توسعه «بینالهای تهران1337-1345» تاثیر گذاشته‌اند.
گروه پژوهش پشت‌بام
چکیده:
سالشمار پیش رو شامل پژوهشی است پیرامون بینالهای تهران که پایه، شکل گیری و روند توســـعه این بینال‌ها را هدف قرار داده و اطلاعات افراد، جریان‌ها و یا مکان‌هایی را که بر روند شکل‌گیری بینال‌ها تاثیر گذاشته‌اند، ارائه می کند. لازم به ذکر است، برای هنرمندانی که ذیل فضای هنر نو و مدرنیسم تولید اثر کرده‌اند از عبارت «هنرمند جریان هنر نوگرای ایران» استفاده شده و بـرای هنرمندانی که با رجــوع بــه فضــای تصویری و محــتوایی گذشــته جغرافـیای ایران فعـالیت کرده‌اند از عبــارت «هنرمند جریان هنر نو سنت گرای ایران» استفاده شده و همچنین در این سال‌شـمار هر جــا کــه از مکتـوبات دیگر نقل قول آمـده است از کلمه «مکتب» در پیشــوند سقاخانه استفاده شده و هر جا که نقل‌قول نبــوده و مجموعه پژوهشی پشت‌بام ذکر نام کرده، از کلمه «جنبش» در پیشوند سقاخانه استفاده شده است. در نهـایت آن‌کـه نـام آقـایـان مدبر و قوللر آغاسی، هنـرمندان قهـوه خانـه‌ای، در ایــن سالشمار درج شــده است. دلیل این امــر تـاکید مارکـو گریــگوریـان بر شــناخت آثار ایــشان توسط جامعه هنری است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
تاریخ‌نگاری بینالهای تهران
گروه پژوهش پشت‌بام
چکیده:
پنج دوره بینالهای تهران از 1337 تا 1345 را می‌توان منسجم‌ترین برخورد مدون هنر نوگرای ایران در قبل از انقلاب برشمرد. در این رویداد، هنرمندان (نقاشان، مجسمه سازان، طراحان) زیادی شرکت کردند، بعضی از آنها به عنوان هنرمندان تاثیرگذار و جریانساز سال‌های بعد، در این رویداد شناخته شدند. آزمون و خطاهایی در این بین شکل گرفت و در نهایت پنج دوره این رویداد با حمایت های فردی و وزارت فرهنگ و هنر وقت برگزار شد.
در این متن گروه پژوهش پشت‌بام تلاش کرده با توجه به کمبود منابع، ساز و کار منظمی از نحوه برگزاری بینالهای تهران ارائه دهد.
برگزاری بینال در تهران را، می‌توان آغاز منسجم و مدون هنر نوگرای ایران تلقی کرد. تاثیری که بینال‌ها بر جریانات هنری بعد از خود گذاشته قابل تامل است. هرچند که دورههای مختلف هنر نوگرای ایران از بینال دوم به بعد اوج گرفتند، اما پیش از این رویداد، نمایشگاهی که به ابتکار کمیسیون هنرهای زیبای انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی در کاخ شاپور غلامرضا برگزار شد، پیش‌درآمد اتفاقاتی از این دست بود. در آن نمایشگاه 730 اثر از 125 هنرمند ایرانی به نمایش درآمد که مهم‌ترین نمایشگاه تا آن زمان بود. گرچه در هنرستان هنرهای زیبا، هنرستان کمال‌الملک، صنایع مستظرفه هرساله آثار شاگردان به نمایش درمی‌آمد، اما جز جمعی از اعیان و نقاشان، عموم مردم امکان بازدید نداشتند. این نمایشگاه نخستین نمایشگاهی بود که تعداد زیادی از هنرمندان ایرانی در زمینه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، معماری و هنرهای سنتی حضور داشتند و بازدیدکنندگان آن هم اقشار مختلف بودند و هرروزه استقبال خوبی از نمایشگاه به عمل می‌آمد.
در این مطلب به تاریخ‌نگاری بینالهای اول تا پنجم به صورت کلی و مستند می‌پردازیم. منبع دست‌اول ما کاتالوگ‌های پنج دوره بینال‌ها است و استخراج اسامی برندگان جوایز با استناد به تحقیق و منابع شخصی پژوهشگران امکان‌پذیر شد. سعی شده است با تصاویر کاتالوگ‌ها و اشاره به متن مقدمه پنج بینال، سند تاریخی در اختیار خوانندگان قرار گیرد. چند نقطه مشترک در برگزاری این رویداد پنج‌دوره‌ای وجود داشت که به تفکیک به آن اشاره می‌شود اما یک نکته اینجا حائز اهمیت است که جوایز برای هنرمندان مجسمه‌ساز و نقاش از هم جدا نبوده ولی در هر دوره حتما در بین هنرمندانی که جایزه اخذ کردند، هنرمند مجسمه‌ساز نیز حضور داشته است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
پس از افول / هنر مینیاتور
احسان یارشاطر
مطلب پیش رو به دلیل اهمیت آن در ارائه نظرات احسان یارشاطر و همچنین انتشار آن در مقدمه اولین کاتالوگ بینال اول، بازنشر شده است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
مخلوق نو ظهور
مارکو گریگوریان
مطلب پیش رو به دلیل اهمیت آن در ارائه نظرات مارکو گریگوریان و همچنین انتشار آن در مقدمه اولین کاتالوگ بینال اول، بازنشر شده است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
بررسی ریشه‌شناختی واژه Biennial
فرهنگ پارسی‌کیا
چکیده:
واژه انگلیسی Biennial به معنی «دوساله» یا «دوسالانه» در اوایل قرن هفدهم میلادی از Biennium لاتین با همین معانی گرفته شده است. خود این واژه در لاتین مشتق از سه جز، annus و ium- است. جز اول، پیشوند حاوی معنای «دوگانگی»، جز دوم به معنی «سال» و جز سوم پسوند اسم‌ساز است. پیشینه هرسه جز این واژه را می‌توان تا هند و اروپایی نخستین پیگیری کرد…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
خفته بر خاک
گلنوش زنجانپور
چکیده:
مارکو گریگوریان بی‌شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های هنر نوگرای ایران است. زندگی پرفراز و نشیب، میل به کسب تجربه‌های جدید، بیان تجربه زیستی دورههای مختلف، کشف رازهای زندگی و گنجاندن تاثیرات برگرفته از آن در خلق آثار هنری، او را به یک شخصیت پیشرو، کاشف و جریانساز مبدل ساخته است. در نگارش این مطلب، از منابع مکتوب و هنرمندان هم عصر، منتقدان و یاران ماركو گریگوریان به‌عنوان منابع دست‌اول، بهره گرفته شده و سعی بر این بوده که به جوانب مختلف کار این هنرمند چند وجهی، نو آور و تجربه‌گر نگاه شود…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
کاخ ابیض / از دیرباز تا بینالهای تهران
نسرین خلیلی
چکیده:
توجه به علل و انگیزه‌های ساخت ابنیه تاریخی همواره یکی از دغدغه‌های پژوهشگران عرصه تاریخ بوده است. کاخ ابیض یا قصر سفید (موزه مردم‌شناسی کنونی) یکی از بناهای به یادگار مانده از اواخر دوره پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار، واقع در مجموعه کاخ گلستان است که علت ساخت آن، کمبود جا به جهت قراردادن هدایای ارسالی سلطان عثمانی، عبدالحمید دوم (حک 1876-1909م) برای همتای ایرانی خود عنوان شده است. در این مقاله سعی شده است تا با استناد به مستندات تاریخی و به‌ویژه با توجه به دست‌نوشته‌های روزانه ناصرالدین‌شاه ـ در بازه زمانی 1308تا 1313 ق ـ صحت و سقم این نظریه بررسی شود. این بنا بعد از دوره قاجار و در دوره پهلوی به اداره هنرهای زیبای کشور تعلق گرفت و در سال 1337 ش به‌عنوان محل برگزاری بینال تهران انتخاب شد…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
نهال‌های تازه در باغ گلستان
گفتوگو با عباس مشهدی‌زاده درباره بینالهای تهران
گروه پژوهش پشت‌بام
چکیده:
عباس مشهدی‌زاده متولد ۱۳۱۷ است، در دبیرستان تمدن تهران رشته ریاضی خواند. او در فاصله سال‌های 1336 تا 1338 در مدرسه عالی نقشه برداری به آموختن نقشه‌نگاری و نقشه‌برداری هوایی(فتوگرامتری) پرداخت. در سال 1341 رشته مجسمه‌سازی را در هنرستان هنرهای زیبای تهران با رتبه شاگرد اولی به پایان رساند و از سال 1341 تا 1347 در دانشگاه هنر، به تحصیل معماری تزئینی (طراحی محیطی) مشغول بود. آثار او در بینالهای تهران به نمایش درآمده است وی از سال 1346 در دانشگاه‌های مختلف ایران مشغول به تدریس بوده است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
ویترین بینال / نگاهی به گرافیک بینالهای تهران
مهدی فاتحی
چکیده:
اگر نتوانیم از کتابت، خوشنویسی، مهرسازی، چاپ پارچه و… به عنوان گرافیک ایرانی نام ببریم، نهایتا تاریخ گرافیک ایران به سال‌های توسعه مطبوعات در ایران برمی‌گردد و با این نگاه در صورتی که شروع توسعه مطبوعات را با شروع انتشار مجله «اطلاعات» در سال 1305ش یکی بدانیم، عمر گرافیک ایران نزدیک به 90 سال است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
از شور و سر مستی تا فراموشی و سر خوردگی
درباره تحولات نقاشی نوگرا در بینالهای تهران
زروان روحبخشان
چکیده:
می‌دانیم که نخستین مواجهه هنرمندان ایران با نقاشی اروپایی در میانه دوره صفوی صورت گرفته است و گرایش‌هایی نسبت به نقاشی غربی در آثار برخی نقاشان آن دوره به چشم می‌خورد، که مهم‌ترین آنها را با عنوان «فرنگی‌سازی» می‌شناسیم. امتداد و به تعبیری اوج این نگاه در دوره قاجار قابل مشاهده است. اما آنچه مدرنیسم می‌نامیم و در نقاشی به نوگرایی ترجمه شده، گرایش‌ها و رویکرد‌های متفاوتی را دنبال کرده و اغلب در تقابل با سنت تصویری پیش از خود ظاهر شده است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
معشوق خانگی در سطحی بالاتر
مجسمه‌های پنج دوره بینال تهران
فرزانه حسینی
چکیده:
استقلال مجسمه‌سازی از نقاشی و معماری برای اولین بار با ساخت مجسمه ناصرالدین‌شاه سوار بر اسب، توسط علی‌اکبر خان مصور تجربه شد. ناصرالدین‌شاه سفارش این مجسمه را پس از سفر به اروپا و بازدید از موزه‌ها داد. این مجسمه که به سبک اروپایی ساخته شده، سرآغازی برای کنار گذاشتن شیوه‌های سنتی حجم‌پردازی و حجاری بود. آشنایی با هنرمندان غربی و افتتاح مدرسه صنایع مستظرفه نقش موثری در پیدایش اولین نسل مجسمه‌سازان حرفه‌ای ایران داشت؛ افرادی چون ابوالحسن صدیقی، که بعدها رشته مجسمه‌سازی را در دانشگاه تهران پایه‌گذاری کرد…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
همگامی سقاخانه و بینال
بررسی آثار نقاشیخط در بینال پنجگانه
کیانوش معتقدی
چکیده:
نخستین بینال تهران (۱۳۳۷) رویدادی سرنوشت‌ساز در تاریخ هنر معاصر ایران به‌شمار می‌آید، زیرا با برگزاری آن توسط اداره هنرهای زیبای کشور، در واقع جنبش هنر نوگرای ایران مورد تایید رسمی قرار گرفت. گستره مطالعاتی در این گفتار برای بررسی تاثير جنبش سقاخانه همگام با این بينال‌ها و جایگاه آثار نقاشیخط از اولین بینال تهران تا پایان این رخداد در سال ۱۳۴۵ است. در این میان علاوه بر بررسی آثار دو هنرمند شاخص نقاشیخط، حسین زنده‌رودی و فرامرز پیلارام که نقش کلیدی در توسعه این عرصه در بينال‌های قبل از انقلاب داشتند، میزان تاثيرگذاری جنبش سقاخانه را بر این رویداد بررسی می‌کنیم. از طرفی در میان کاتالوگ بينال‌های پنجگانه نام چند هنرمند گمنام و آثار نقاشیخط مشاهده می‌شود که تاکنون کمتر مورد توجه تاریخ‌نگاران هنر معاصر قرار گرفته‌اند، در این مقاله آثار نقاشیخط هنرمندان شرکت‌کننده در بينال‌ها را بررسی می‌کنیم…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
بدون سانسور
گفتوگو با سید‌مهدی حسینی درباره بینالهای تهران
گروه پژوهش پشت‌بام
چکیده:
مهدی حسینی متولد سال 1322 در کاشان و هنر آموخته هنرستان هنر های زیبا تهران، انستیتو پراست نیویورک و انستیتو هنر شیکاگو است. فعالیت حرفه ای او در زمینه نقاشی، طراحی، چاپ‌های دستی، تدریس، تالیف و ترجمه است و مقالات و کتب بسیاری را از سال 1350 تاکنون منتشر کرده و از مهم‌ترین استادان آکادمیک هنر معاصر ایران به شمار می‌رود. آثار مهدی حسینی در سه دوره از بینالهای تهران حضور داشته و در گفتوگو پیش رو نظرات وی را درباره پنج دوره بینال تهران (1345-1337) و تاثیرات آن بر روند جریان‌های هنرهای دیداری ایران می‌خوانیم…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
آن دوران پر هیجان
گفتوگو با هادی هزاوه‌ای درباره بینالهای تهران
کیانوش معتقدی
چکیده:
هادی هزاوه‌ای نقاش و پژوهشگر شناخته شده و دانش‌آموخته مقطع دکتری رشته آموزش هنر از دانشگاه کلمبیای نیویورک است. او از نسل اول هنرمندان نوگراست که تجربه حضور در بینالهای تهران را دارد. اطلاعات و خاطرات او از جریانات هنر مدرن ایران (در دهه‌های سی و چهل) که در نتیجه تجربه زیسته هنرمند بدست آمده گنجینه ارزشمندی است که در فرصت پیشرو در قالب گفت‌وگویی تقدیم خوانندگان مجله پشت‌بام می‌گردد…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
گزارش حضور زنان در بینالهای تهران
توکا ملکی
چکیده:
پنج دوره بینال تهران فرصتی برای تثبیت هنر نوگرای ایران بود. زنان که از اوایل قرن حاضر کم‌کم جای خود را در هنرهای دیداری ایران جست‌وجو می‌کردند، با تاسیس دانشکده هنرهای زیبا توانستند به طور جدی و آکادمیک به تحصیل هنر بپردازند. برگزاری بینالهای تهران نیز فرصت مناسبی بود تا این زنان به نمایش تجربه‌ها و دستاوردهای هنری خود بپردازند و همگام با مردان به پیدایش و پیشبرد هنر نوگرا کمک کنند. این نوشته گزارشی است از حضور زنان در پنج دوره بینال تهران بی‌آن‌که در پی داوری و قضاوتی باشد…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
قضاوت تاریخ
نگاهی به جریان‌های مخالف و منتقد بینالهای تهران
سجاد باغبان‌ماهر، محمد شمس
چکیده:
برگزاری پنج دوره بینال در نیمه دوم دهه 1330 و نیمه اول دهه 40 خورشیدی، نقطه عطفی در جریان هنر نوگرای ایران محسوب می‌شود. شاید رسمیت یافتن و تثبیت گرایش‌های مدرنیستی در نقاشی معاصر ایران و فائق آمدن بر رقبای جدی آن (یعنی مینیاتوریست‌ها و نقاشان طبیعت‌ساز و هنرمندان سنتی و صنایع دستی و غیره)، مهم‌ترین کارکرد بینال ها بود که آن را به یک مورد ویژه تبدیل می‌کند. تاثیرگذاری و نقش نهادهای رسمی در شکل‌گیری و تقویت این جریان نیز بر اهمیت آن می‌افزاید و می تواند از مصادیق مهم مدیریت فضای هنری در دو دهه پایانی حکومت پهلوی، که از قضا پرتکاپوترین مقطع از جهت فعالیت های فرهنگی و هنری بود، محسوب شود. بدیهی است چنین اتفاق تاثیرگذاری که تاحد زیادی می توانست یک رنسانس در هنرهای تجسمی ایران ایجاد کند و بخش مهمی از منویات سیاست‌گذاران ارشد فرهنگی و هنری حکومت وقت را برآورده سازد، از جهات مختلف زیر تیغ نقد بوده و به دلایل متعدد مخالفان بسیاری داشته است. در نتیجه بینال تهران انبوهی از مخالفان و منتقدان را در برابر خود دید. یادداشت حاضر تلاش می‌کند، با تکیه بر منابع مکتوب، نگاهی به این مخالفان نموده و تاحد امکان نقدهای صورت گرفته به پنج دوره بینال را به صورت مدون صورت بندی نماید…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
سیاه و سفید
گفتوگو با رضا بانگیز درباره تاثیر بینالهای تهران بر هنرهای دیداری
گروه پژوهش پشت‌بام
چکیده:
رضا بانگیز، هنرمند نقاش و مجسمه‌ساز متولد تهران است و آثار سیاه و سفیدش شهرت قابل توجهی در هنرهای دیداری ایران دارد. او در هنرستان هنرهای زیبای پسران آموزش‌های اولیه را زیر نظر هانیبال الخاص و بعدها مارکو گریگوریان دید. در آن‌جا با هنرمندانی چون مهدی حسینی، حسین زنده‌رودی، مسعود عربشاهی، فرامرز پیلارام هم‌دوره بوده و همچنین آثار وی در بینالهای تهران به نمایش درآمده است. گفت‌وگوی پیش رو به طور اختصاصی با نشریه «پشت‌بام» انجام شده و درخصوص نمایش آثار و کسب جایزه وی در بینالهای تهران است…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
میل مبهم هوس
درباره حضور مارکو گریگوریان در سینمای ایران
مجید برزگر
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
ستاره دنباله‌دار
مارکو گریگوریان؛ هنرمند ایرانی
یوریم کریم‌مسیحی
چکیده:
مارکو گریگوریان در ایران به دنیا نیامد، اما نه‌تنها به‌طور رسمی و ثبتی ایرانی بود، و نه‌تنها خود را در هویت و فرهنگ تماما ایرانی می‌دانسته، که آثار بسیار پُرشمارِ به جا مانده‌اش نیز منادی همین تلقی اوست از خود. لیکن در همه عمر خود، همه عمر فرهنگی و هنری خود، در کشمکش خودی بودن یا غیر بودن بوده. یکی شدن با آب و خاک و فرهنگ و مردمان، ریشه داشتن. ریشه‌ای که عمیق و وسیع داشت، اما در پذیرفتن و پذیرفته شدن نامطمئن بود…
برای مطالعه مطلب کامل به صفحه خرید مجله چاپی مراجعه بفرمایید
