“آنچه می‌کشد فشنگ نیست، سوراخ [زخم] است.”
ویتو آکونچی
ویتو هانیبال آکونچی (Vito Hannibal Acconci)، ژانویه ۱۹۴۰
در نیویورک متولد شد. این هنرمند آوانگارد آمریکایی در حوزه‌های
مختلفی از ادبیات، اجرا، ویدیو، چیدمان، عکاسی، پیکر‌سازی،
طراحی سازه، معماری منظر، هنر شهری و هنر عمومی فعالیت
داشته است.
آکونچی از پیشگامان هنر اجرا به‌شمار می‌آید. اساس اجراها
و ویدیوهای او مبتنی بر ناراحتی، اضطراب، تحریک، جسارت
و به چالش کشیدن محدودیت‌ها و مرزهای عمومی و خصوصی
است.
او دوران متوسطه را در مدرسه کاتولیک‌ها گذراند و سپس وارد
دانشگاه آیووا شد؛ آکونچی دانش‌آموخته معماری است و فوق
لیسانس شعر و ادبیات دارد. شاید چنین است که او با شعر
رادیکال به حیطه اجرا و فضای عمومی وارد شد و در همین زمان
نخستین اجراهای خیابانی خود را تجربه کرد.
به چالش کشید نسبت بدن و فضای عمومی
او در این اجراها نسبت بدن و فضای عمومی را به چالش کشید.
اواخر دهه ۶۰ میلادی، آکونچی بدن خود را موضوع عکس، ویدیو
و اجراهای خود قرار داد و در ادامه به چیدمان‌های دیداری و شنیداری
روی آورد. مجموعه «قطعه تعقیب» (۱۹۶۹) از آثار شاخص او است؛
در این اثر آکونچی در خیابان‌های نیویورک، یک رهگذر را به صورت
تصادفی انتخاب می‌کرد و تا جایی که می‌توانست او را تعقیب
کرده و سپس نقشه آن را پیاده می‌کرد.
در مجموعه ویدئو – اجراهایی با عنوان «سه تلاش برای انطباق»
(۱۹۷۰)، آکونچی سه فعالیت فیزیکی بسیار ساده و تا حدی
غیرمعمول انجام داد. در فیلم اول، «چشم‌بسته گرفتن»، در حالیکه
چشمانش با شالی بسته شده، سعی می‌کند توپ‌هایی را که
به سمت او پرتاب می‌شود، بگیرد.
در فیلم دوم، «صابون و چشم‌ها»، در حالیکه آب و صابون روی
صورت خود می‌ریزد، تلاش می‌کند چشمان خود را باز نگه دارد.
در فیلم سوم، «دست و دهان»، او سعی می‌کند مشت خود را
در دهانش فرو ببرد. آکونچی بر آن است تا در موقعیت‌های
ساده‌ای، چنین مضحک و مهمل، واکنش حواس و بدن
را به چالش بکشد.
«بسترکشت (بذر)» یکی از تاثیرگذارترین کارهای آکونچی
«بسترکشت (بذر)» (۱۹۷۲) از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین کارهای
او است. در این اجرا-چیدمان، آکونچی زیر سطح شیب‌دار چوبی
دراز کشیده و با ورود مخاطبان جملاتی را زمزمه می‌کرد که در
بلندگوها پخش می‌شد؛ او از تصور خود درباره مخاطبان می‌گفت.
این اجرا روزی هشت ساعت به مدت سه هفته انجام شد.
مارینا آبرامویچ نیز در سال ۲۰۰۵، این کار را در بخشی از
«پنج قطعه ساده» اجرا کرد.
در ۱۹۷۹ همزمان با آغاز جنگ سرد، آکونچی اثری با عنوان
«۳ پرچم برای ۱ فضا با ۶ منطقه» تولید کرد؛ تصویری از سه
پرچم آمریکا، شوروی و چین، به صورتی که انگار این پرچم‌ها
روی هم افتاده‌اند؛ رویکرد انتقادی او در این اثر کاملا مشهود
است.
یک سال پیش از مرگ ویتو آکونچی، مجموعه آثار ویدیویی او
در بخشی از موزه هنر مدرن (MoMA PS1) نیویورک به نمایش
درآمد که چیدمان خاص آن، بستری برای خوانش جدید از آثار
این هنرمند را فراهم آورد. آکونچی در آپریل 2017 از دنیا رفت.
«اکنون کجا هستیم (ما که هستیم؟)»
یک سال پیش از مرگ ویتو آکونچی، در چهل‌سالگی
موزه هنر مدرن نیویورک در سال ۲۰۱۶، مجموعه‌ای از
آثار اولیه او با عنوان «اکنون کجا هستیم (ما که هستیم؟)»
به نمایش درآمد؛ پروژه‌هایی که نوآوری و انرژی سال‌های
پیش از تاسیس این موزه MOMA را نشان می‌دهد.
عنوان این نمایشگاه برگرفته از یکی از آثار شاخص
او در سال ۱۹۷۶ است. وی پس از اتمام دوره شعر
دانشگاه آیووا در دهه ۶۰، مشغول سرودن شعر و
تدوین و انتشار کتاب شعر ۰-۹ شد. در ۱۹۶۸، اجرای
صحنه‌ای، ویدیو و صدا را دنبال کرد. این نمایشگاه روند
آکونچی را نشان می‌دهد؛ اکتشافات رادیکال و ویران‌گر
او از وضعیت انسان؛ نیروی جنسی، نظربازی، هویت
و بدن.
تصاویر و مستندات آثار او در این نمایشگاه ارائه شد؛
پس از «تعقیب» در ۱۹۶۹، «سایه‌بازی» را تجربه کرد؛
با نور بسیار روشنی که از پشت سرش می‌تابید به
دیوار روبه‌رو نزدیک می‌شد. همان سال در اجرای
«گشودگی‌ها»، موهای بدن خود را می‌کند در حالیکه
یک دوربین روی شکم او تنظیم شده بود. فیلم
زمانی تمام می‌شود که دیگر مویی نمانده.
«نوارهای قرمز» را پس از «بستر کشت (بذر)»
ارائه کرد. این اثر، داستان حماسی سه قسمتی
است که آکونچی در آن با ترکیبی از استراتژی‌های
روایی، تصاویر عکاسانه، موزیک و زبان به تلفیقی
از فضای فیلم و ویدیو دست یافت.
نمایشگاه با چیدمان دوباره «اکنون کجا هستیم
(ما که هستیم؟)» به پایان می‌رسد. این اثر از
تخته چوبی درست شده که اطراف آن چهارپایه‌هایی
قرار دارند، اما تخته از یک پنجره باز، بیرون رفته و
به یک تخته شیرجه بر فراز خیابان تبدیل می‌شود.
«خانه آنی»، شمایلی از بی‌معنایی جنگ سرد
«خانه آنی» (Instant House) ویتو آکونچی شمایلی
از بی‌معنایی جنگ سرد است؛ یک اثر مشارکتی
دست‌ساز؛ چهار پرچم آمریکا روی زمین که با طناب
و قرقره به یک تاب متصل شده¬اند و اگر فردی (مخاطب)
روی آن بنشیند، مکانیزم سازه فعال شده و دیوارهایی
که روی زمین و اطراف تاب قرار دارند، با حرکت طناب‌ها
به شکل ایستاده درآمده و فضایی مانند یک چهاردیواری
یا همان «خانه آنی» ایجاد می‌کند. در نمای بیرونی
دیوارهای این سازه چهار پرچم ترکیبی شوروی و چین
نمایان می‌شود؛ خانه‌ای که بیرون آن شعار کمونیستی
سر داده اما از درون گرفتار سرمایه‌داری است.
رابطه مخاطب با «خانه آنی» آکونچی پیچیده است؛
با یک کنش فیزیکی فضایی موثر و روان‌شناختی برای
خود ایجاد می‌کند. مخاطب در فضای باریک و بلند اتاق
و در میان نقش ستاره‌ها و راه‌راه‌های عمودی گرفتار
شده و دچار ترس از فضای بسته می‌شود. این اثر
در عین سادگی، با قدرت و وضوح تمام پیام خود را
ابراز می‌کند.
منابع: وبسایت‌های -tate.org.uk -moma.org -artnet.com -artlyst.com -architect.com -guggenheim -nytimes.com -artforum.com
– Petersen, Anne Ring (2015); Installation Art Between Image and Stage, T; Annemette Fogh & Nicolas Atkinson, Museum Tasculanum Press.
– www.arnews.com – www.artnewengland.com – www.contemporaryartdaily.com – www.moma.org
#بام_رسانه_های_نو
دبیر: نرگس مرندی
اخبار هنرهای تجسمی را در پشت بام پیگیری کنید.
برای خرید نسخه کاغذی پشت بام به این لینک مراجعه کنید.
