گنجینه بی‌نظیر این و آن
در میان موزه های مهم ایران، گنجینه بزرگ و با اهمیت از آثار هنرهای تجسمی وجود دارد که امروزه خود بخشی از مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد است. در مواجهه با این موزه، برای هر پرسش به دو پاسخ برخورد می‌کنیم، در نتیجه موزه هنرهای زیبا ترکیبی از روایات جذاب تاریخی و هنری است که طیف گسترده‌ای از مخاطبان خاص و عام را به خود اختصاص می‌دهد. پیش از پرداختن به موضوع تخصصی این موزه سرگذشت ساختمان منحصر به فرد آن را مرور می‌کنیم. در نگاه اول بهترین کاربری برای این بنا همین کاربری فعلی یعنی موزه هنری است.
عمارتی با زیربنای نزدیک به چهار هزار متر با طبقاتی رفیع در سه اشکوب که زمانی دیوار به دیوار کاخ سلطنتی سعدآباد بوده اما در محدوده مسکونی قرار نمی‌گرفته. این ساختمان در اواخر دوره پهلوی اول ساخته شروع به ساخت می‌شود و پلان آن گواهی می‌دهد که از ابتدا کاربری مسکونی برای آن مد نظر نبوده است. از آنجایی که روبه‌روی ماه سفید سعدآباد قرار گرفته، برای ایجاد تضاد، آن را با سنگ‌های سیاه ولی‌آباد چالوس نماسازی می‌کنند و نام کاخ سیاه بر آن می‌نهند. سیاهی که خیلی زود دامن رضا شاه را گرفت و دست او را از سلطنت و کاخ سعدآباد کوتاه کرد. این شایعه چنان قوت داشت که برای مدت بیست و چند سال کسی سراغی از این بنای عظیم آن هم جنب دو درب اصلی کاخ نگرفت. در اواسط دهه چهل خورشیدی رنگ سفید روی نمای سیاه‌رنگ آن پاشیده شد و به عنوان وزارت دربار مورد استفاده قرار گرفت. یازده سال بعد دربار و وزارت دربار به تاریخ پیوست. کاخ‌های سعدآباد تبدیل به موزه شدند و این ساختمان انبار آثار هنری.
از سال شصت و یک نام موزه هنرهای زیبا به رنگ طلایی بر پیشانی این کاخ نقش بست و سال شصت و چهار رسما افتتاح شد. در این موزه هم آثار هنری ایرانی وجود دارد هم خارجی. هم کلاسیک هم مدرن. طبقه همکف آن اختصاص به نمایش آثار پیشگامان هنر نوگرای ایران دارد. طبقه اول موزه آثار هنرمندان خارجی از قرن هجده، نوزده و بیست میلادی را به نمایش گذاشته که از ملیت‌ها و سبک‌های گوناگون گردآوری شده است. در طبقه فوقانی موزه هنرهای زیبا مجموعه مهمی از آثار نقاشی روی بوم ایرانی از دوره صفویه تا آغاز دوره معاصر به نمایش درآمد که بسیاری از آن‌ها آثار شناخته‌شده و مطرح تاریخ هنر ایران هستند و به علت معرفی در کتب درسی برای اکثر بازدید کنندگان آشنا هستند. این مجموعه از جمله گران‌بهاترین آثار هنری ایران است که بسیار مورد توجه گردشگران خارجی نیز است. آثار هنرمندانی مانند مهرعلی اصفهانی، محمد صادق، میرزا بابا، رجبعلی، کمال‌الملک، مزین‌الدوله و دیگران که سیر تحول شش قرن نقاشی ایرانی را در معرض دید قرار می‌دهد.
بام موزه
سارا کریمان
