درباره سالی مان
سالی مان (Sally Mann)، عکاس جسور و جنجالی، در یک مصاحبه از تلاش خود برای گرفتن عکسی از شوهرش که روی توالت نشسته بوده تعریف می‌کند و در همین حین قهقهه می‌زند. لری با خوشحالی موافقت کرده بود که سالی با دوربینش به تمام نقاط بدن او که بر اثر دیستروفی عضلانی ضعیف شده بود، نزدیک شده و عکس بگیرد.
عکس‌های شاعرانه سالی مان به کاوش در بنیادی‌ترین موضوعات زندگی روزمره انسان می‌پردازد؛ خانواده، طبیعت، میل، مرگ و روایت آن. او در طول بیش از چهار دهه عکاسی، شیوه‌ها و مواد و روش‌های متنوعی را به کار گرفته و از برخورد استادانه در ظهور و چاپ تا فرآیند چاپ‌های تجربی و جایگزین را به کار بسته و همین امر بر شاعرانگی عکس‌هایش افزوده است.
زندگی و تحصیلات
سالی مان اول می ۱۹۵۱ در لکسینگتون ویرجینیا به دنیا آمد. در نوجوانی به عکاسی علاقه پیدا کرد. او به مدرسه پوتنی در ورموث رفت و بعدها مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته نویسندگی خلاق از دانشگاه هولینز در رونوک ویرجینیا دریافت کرد. مان در طول تحصیل خود در هولینز، عکاسی را به طور حرفه‌ای آموخت و شیوه و رویکرد منحصر به فرد خود را پی گرفت.
سبک و تکنیک‌های عکاسی
عکس‌های سالی مان با توانایی او در ثبت لحظات عمیقا صمیمی و احساسی شناخته می‌شود. اغلب تصاویر سیاه و سفید، سپیا و تکرنگ (Monochrome) وی کیفیتی وهم‌آلود و اثیری دارند و آسیب‌پذیری و شکنندگی موضوع را که همان زندگی است، آشکار می‌کنند. او در طول دوران حرفه‌ای خود عمدتا از دوربین‌های قطع بزرگ و فرآیندهای جایگزین عکاسی مانند کلودیون شیشه تر استفاده کرده که به عکس‌هایش ظاهری کلاسیک و نقاشانه می‌بخشد.
تخیل مالیخولیایی
او که تخیل داستانی قدرتمندی داشت، از همان آغاز کار عکاسی، گویی روایت مالیخولیایی زندگی را در دستور کار خود قرار داده بود. او در گفت‌وگویی از تخیل خود صحبت می‌کند و می‌گوید: «من تخیلی ترسناک و آخرالزمانی دارم. مثلا کودکی را می‌بینم که با خوشحالی در پیاده‌رو قدم می‌زند و در ذهنم تصور می‌کنم که یک شورولت از مسیر خارج شده و به او برخورد می‌کند.»
او که در پی تصویر رویاها بود، ناگهان با کابوس غریبی مواجه شد. تازه شروع کرده بود به عکس گرفتن از همسر و فرزندانش که فاجعه رخ داد. در سال 1987، همان خیال ترسناک به واقعیت تبدیل شد؛ مان شاهد برخورد یک شورولت با پسر هفت ساله‌اش، امت بود که لبخند زنان در خیابان راه می‌رفت. امت هر چند که تصادف خطرناک بود و امت به هوا پرتاب شد و با ضربه شدیدی به زمین خورد، اما به سرعت بهبود یافت. سالی مان که دچار ضربه روحی شدیدی شده بود، با خانواده و دوربینش به جایی پناه برد که آن را خانه همیشگی خود می‌نامید؛ کلبه‌ای در میان چند هکتار مرتع سرسبز و جنگل در دره شنادو در ویرجینیا.
تامل در خانواده
یکی از مشهورترین مجموعه عکس‌های وی، «دوازده سالگی: پرتره دختران جوان»، روایتی از گذار پیچیده دختران دوازده ساله به نوجوانی و جوانی است. مان این مجموعه را در فاصله سال‌های 1985 تا 1994 عکاسی کرده است. او در این مجموعه از سه فرزندش، امت، جسی و ویرجینیا در کلبه تابستانی خلوت خانواده در دره شنادو ویرجینیا عکس گرفته است. این مجموعه به دلیل برهنگی و ژست‌های تحریک‌آمیز سوژه‌های جوانش جنجال‌برانگیز شد. شاید همین جنجال‌ها شهرت مان، به عنوان یک هنرمند جسور و اندیشمند را تثبیت کرد.
از نگاه مادر یا کودک
او با استفاده از یک دوربین ۸ در ۱۰، لحظاتی از زندگی روزانه این بچه‌ها را به تصویر کشید؛ فعالیت‌های روزانه و بی‌دغدغه دوران کودکی، مثل بازی، خواب، دعوا، غذا خوردن و غیره. او همچنین عکس‌هایی را با همکاری فرزندانش صحنه‌سازی و ثبت کرده است. عکس‌های او طیف وسیعی از احساسات انسانی را از نگاه یک کودک و همچنین مضامین هستی‌گرایانه‌ای مانند آزادی، هویت و مرگ را به تصویر می‌کشند. خودش می‌گوید: «هر مادری همه چیزهایی را که من عکس گرفته‌ام، دیده است – احتمالا بارها و بارها.»
از انتقاد تا تحسین
این مجموعه با عنوان «خانواده فوری»، اولین بار در گالری ادوین هوک شیکاگو در سال ۱۹۹۰ به نمایش درآمد. در آن زمان سالی مان با انتقادهای بسیار تندی مواجه شد. چنان که گفته شد، به دلیل برهنگی بچه‌ها در برخی عکس‌های این مجموعه، برخی او را به سو استفاده از فرزندانش متهم کردند. در هر حال در سال ۱۹۹۲ پس از نمایشگاه نیویورک گالری، یکی از عکس‌های این مجموعه روی جلد مجله نیویورک تایمز چاپ شد. بعدها، در سال ۲۰۰۱، مجله تایم عنوان «بهترین عکاس آمریکا» را به سالی مان اعطا کرد.
کند و کاو در تاریخ آمریکا
آثار بعدی مان به کاوش در مورد مرگ، حافظه و چشم‌انداز جنوب آمریکا می‌پردازد. مجموعه‌های او با عنوان «جنوب عمیق» (۱۹۹۸) و «آنچه باقی می‌ماند» (۲۰۰۳) به بررسی تاریخ پیچیده جنوب آمریکا و چرخه زندگی و مرگ می‌پردازند.
با بزرگ‌تر شدن فرزندانش و ورود آن‌ها به نوجوانی، مان به تدریج از عکاسی از خانواده‌اش به عکاسی منظره روی آورد. «جنوب عمیق» عنوان مجموعه عکس‌هایی است که او در سراسر جنوب، از ویرجینیا که زادگاهش بود تا جورجیا، لوییزیانا، آلاباما و میسیسیپی گرفت. این عکس‌ها اغلب از مناظری گرفته شد که اهمیت تاریخی دارند؛ او با عکاسی از مناظر و مکان‌هایی که در تاریخ جنگ‌های داخلی آمریکا اهمیت داشتند، به نوعی به رنج و بی‌عدالتی ناشی از جنگ و زندگی و مرگ حاشیه نشینان اشاره می‌کند.
تکنیک و روش
کار سالی مان نشان می‌دهد که چگونه سرزمین، زخم‌های گذشته را در خود جای داده است. او برای ارتباط دادن بستر به موضوع، برای این مجموعه عکس‌ها، از فرآیند کلودیون شیشه تر (Wet-Plate Collodion Process) استفاده کرد که یک تکنیک قرن نوزدهمی و مربوط به دوران جنگ داخلی است. سالی مان در مورد سرزمین مادری می‌گوید: «این عکس‌ها در مورد حافظه و زمان و نقطه ثابتی هستند که در آن تقاطع پیدا می‌کنند. برای من ساختن این تصاویر یک مارپیچ گیج‌کننده و زمان‌بر و رادیکال بود. در این مجموعه من به نحوه‌ای که ما دروغ زیبای تاریخ را می‌سازیم، توجه کردم.»
برای ایجاد جلوه مالیخولیایی و رویاگونه‌ای که در این عکس‌های منظره دیده می‌شود، مان با لنزهای بشکه‌ای قرن نوزدهم و فیلم ارتوکروماتیک کار کرد. این نوع فیلم که به ندرت استفاده می‌شود و به طول موج‌های آبی نور حساس است و صحنه‌هایی با کنتراست ایجاد می‌کند او استفاده از این شیوه را منتاسب با کار خود یافت؛ عدم قطعیت این مواد و کیفیت درخشان نوری که از آن به دست می‌آمد و همچنین عمق میدان کم، همه آن چیزی بود که مان برای روایت شاعرانه خود از سرزمین مادری نیاز داشت.
در امتداد جنوب
تمام آن چیزهای جنوبی، همه آن حسرت‌ها برای همه آنچه فنا شده و توامان نشانه‌هایی از نوستالژی و وحشیگری دارد و همچنین همه آن رطوبت و پوسیدگی حاکم بر این چشم اندازها اساس کار سالی مان را برای سه دهه بعدی ساخته است. مجموعه «سرزمین مادری» در حاشیه بخشی از سفارش «تصویربرداری از جنوب» بود که او در سال ۱۹۹۶ از موزه هنرهای عالی دریافت کرد، ساخته شد. مان برای این سفارش تصمیم گرفت تا در شهر ساوانا، قدیمی‌ترین شهر جورجیا و اطراف آن عکاسی کند. این عکس‌ها خانه‌ها و مزرعه‌های پوشیده از گیاهان، مسیرهای پرپیچ و خم میان آن‌ها و در نهایت میدان‌های نبرد جنگ داخلی را به تصویر می‌کشند. سالی مان در این عکس‌ها، چشم‌انداز جنوب و تاریخ پربار منطقه را محور یک پرسش چالش برانگیز در مورد ماهیت هویت آمریکایی قرار داده است.
نمایشگاه‌های مان
گالری ادوین هوک علاوه بر نمایندگی انحصاری مجموعه «خانواده فوری»، مجموعه آثار بعدی این هنرمند از جمله «سرزمین مادری» (۱۹۹۷)، «جنوب عمیق» (منظره / ۱۹۹۷)، «آخرین اندازه» (میادین جنگ / ۲۰۰۰ تا 2003) و آمبروتایپ (چهره‌ها و امفالوس، ۲۰۱۲) را به نمایش گذاشته است.
فیلم و کتاب
درباره سالی مان دوفیلم مستند نیز ساخته شده؛ «پیوندهای خونی» (۱۹۹۴) که نامزد دریافت جایزه اسکار شد و «آنچه باقی می‌ماند» (۲۰۰۶) که برای اولین بار در جشنواره ساندنس به نمایش درآمد و در سال ۲۰۰۸ نامزد دریافت جایزه امی بهترین مستند شد. همچنین کتاب خاطرات سالی مان همراه با عکس‌هایش با عنوان «نگه دارید: خاطره‌ای با عکس‌ها» (۲۰۱۵) مورد تحسین بسیاری از منتقدان قرار گرفت. این کتاب که یکی از نامزدهای جایزه ملی کتاب ۲۰۱۵ بود، در سال ۲۰۱۶ مدال اندرو کارنگی را در بخش غیر داستانی کسب کرد. او در کتاب خاطرات خود به زندگی شخصی خود و داستان‌های پس پشت برخی از مشهورترین عکس‌هایش می‌پردازد.
در سال ۲۰۱۸، گالری ملی هنر واشنگتن دی سی و موزه پیبادی اسکس ماساچوست، نمایشگاه مهمی از آثار وی با عنوان «هزار گذر» را برگزار کردند. این نمایشگاه که شامل بیش از ۱۲۵ عکس بود، تا سال ۲۰۲۰ به موزه جی پل گتی لس آنجلس، موزه هنرهای زیبای هوستون، گالری ملی دو ژو دو پوم پاریس و موزه هنرهای عالی آتلانتا سفر کرد.
بام عکاسی
بهار وفایی و زروان روح‌بخشان
