درباره فرانز کلاین
فرانز کلاین یکی از نقاشان مهم جنبش انتزاعی اکسپرسیونیسم دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ بود. کلاین در این جنبش به همراه نقاشانی چون جکسون پولاک، ویلم دکونینگ، رابرت مادرول و همچنین برخی هنرمندان دیگر شاخه‌های هنر مثل شاعران، رقصندگان و نوازندگان در گروه غیررسمی هنرمندان مدرسه نیویورک بودند.
کودکی و نقاشی رییس
کلاین در کودکی علاقه زیادی به راه‌آهن داشت و رییس (Chief) نام لوکومتیو مورد علاقه‌اش بود. بسیاری از بینندگان حرکتی ماشین‌وار را در آثار کلاین می‌بینند؛ رییس حس خط‌هایی که سرعت و قدرت را در راه خروج از بوم نشان می‌دهند، به خوبی منتقل می‌کند. “رییس” اثری انتزاعی است؛ چارچوبی ناهموار از افقی‌ها و عمودی‌هایی که توسط حلقه و منحنی‌ها شکسته شده‌اند.
سفید به اندازه سیاه
کلاین می‌گوید: «من چیزی را که می‌بینیم نمی‌کشم، بلکه احساسی را که در من برانگیخته می‌شود، تصویر می‌کنم.» فرم‌های مرموز و ناشناخته کلاین و نحوه استفاده وی از رنگ سیاه و سفید، باعث شده آثار وی خوشنویسی ژاپنی را در تداعی کند. با این حال او آثار خود را به شکل سیاهی بر زمینه سفید نمی‌دید و می‌گفت: «من سفید را هم به اندازه سیاه نقاشی می‌کنم.»
دوران کودکی
فرانتس کلاین (Franz Kline)، نقاش آمریکایی آلمانی‌تبار که از برجسته‌ترین چهره‌های اکسپرسیونیسم انتزاعی بود، بیست و سوم می 1019، در ویلکس‌بار پنسیلوانیا به دنیا آمد.
در سال 1917، زمانی که فرانتس هفت ساله بود، پدرش را از دست داد. مادرش که هنرمند هم بود، به عنوان پرستار در خانه اسقفی در کلیسای جونزتاون پنسیلوانیا به کار مشغول شد و بنابراین فرانز و برادرانش نیز به آن خانه نقل مکان کردند.
آموزش تصویرسازی و طراحی و مهاجرت به نیویورک
فرانز کلاین از سال 1931 تا 1935 در دانشگاه بوستون به تحصیل رشته هنر پرداخت و پس از پایان تحصیلات خود به لندن رفت. آنجا با مارتا و فرانک هان زندگی می‌کرد. او از آثار موزه‌ها و گالری‌ها نسخه‌برداری و همچنین مناظر شهر را ترسیم می‌کرد.
از سال 1937 تا 1938، او در دوره‌های نقاشی و طراحی مدرسه هنرهای زیبای هیترلی شرکت کرد. در آنجا با همسر آینده‌اش آشنا شد و در سال 1938 به نیویورک نقل مکان کرد. او در سال 1939 به عنوان دستیار یک طراح صحنه مشغول به کار شد.
اواخر دهه 1930 و در سراسر دهه 1940، کلاین مناظری شهری نیویورک و مناظری از منطقه معدن، جایی که دوران کودکی خود را در آن گذراند، به تصویر کشید و همچنین سفارش نقاشی‌های دیواری و پرتره نیز می‌پذیرفت. در همین زمان بود که جوایزی در نمایشگاه‌های سالانه آکادمی ملی طراحی به او اهدا شد.
تاثیر دکونینگ
سبک و سیاق شناخته‌شده کلاین تحت تاثیر دوستش ویلم دکونینگ و همسرش الین شکل گرفت. در دهه 1940 و دوران آشنایی با این دو بود که فرانز کلاین خود را وقف کارهای انتزاعی در مقیاس بزرگ کرد. از مناظر شهری و پرتره‌ها فاصله گرفت و تمام شور و انرژی خود را در سطوح بزرگ و تک رنگ بیان کرد.
حداکثر انتزاع؛ سفیدها و سیاها
از اواخر دهه 1940، کلاین که به امکانات بیانی انتزاع علاقه‌مند شده بود، رنگ و فرم‌های رئالیستی پیشین را هم رها کرد و در عوض، با ضربه‌های خشن قلم‌مو لکه‌های سیا و سفید خود را با چگالی بیشتری بر بوم نشاند. دوری از رنگ شاید برانگیختگی کارش را کمتر می‌کرد، اما سادگی ظاهری در تقابل با ضربه‌های قلم خشن فضایی بسیار تامل برانگیز به آثارش می‌بخشید.
حوالی سال 1948، او نقاشی‌های سیاه و سفید خود را با یک پروژکتور بزرگ کرد و نیروی بیانی و شکوه شکل‌ها و ضربه‌های قلم‌موی خود را بهتر دریافت. چنین بود که در حرکت به سوی انتزاع رادیکال مصمم شد.
دهه 1950 – بازگشت رنگ، تقدیس کلاین در المپ اکسپرسیونیسم انتزاعی
در نمایشگاه استعدادهای سال 1950 در گالری کوتز، که توسط کلمنت گرینبرگ و مایر شاپیرو برگزار شد، یکی از نقاشی‌های انتزاعی کلاین به نمایش درآمد و اندکی بعد اولین نمایش انفرادی وی در گالری چارلز ایگان نیویورک با یازده نقاشی انتزاعی برگزار شد.
او در نمایشگاه خیابان نهم و نمایشگاه هنر پیشتاز آمریکا برای پاریس، که در گالری سیدنی جانیس برگزار شد، شرکت کرد. این رویدادها، کلاین را به عنوان یکی از برجسته‌ترین هنرمندان اکسپرسیونیسم انتزاعی در حال ظهور معرفی کردند. اواسط دهه 1950 رنگ‌ها به پالت او بازگشتند، ابتدا در لکه‌های کوچک و نامنظم و سپس در قالب سطوح و خطوط بزرگ پدیدار شدند.
سیدنی جانیس در سال 1956 تا 1961، سه نمایشگاه انفرادی برای کلاین ترتیب داد که نشان از تثبیت وی در جریان هنر آمریکا بود. اولین نمایشگاه انفرادی کلاین در اروپا در گالری تارتاروگا در رم برگزار شد و به دنبال آن نمایشگاه دیگری در Galleria del Naviglio گالری ناویلیو در میلان داشت. او در سال 1960 در بینال ونیز شرکت کرد و به همین مناسبت یک ماه در ایتالیا سفر کرد.
ده سال آخر – نمایشگاه‌ها و دوسالانه‌های متعدد
در دهه قبل از مرگش، کلاین آثار خود را در چندین نمایشگاه گروهی به نمایش گذاشت؛ از جمله نمایشگاه “دهه جدید – 35 نقاش و پیکرساز آمریکایی” در موزه هنر آمریکایی ویتنی در نیویورک (1955)، و نمایشگاه “12 آمریکایی” در موزه هنر مدرن در نیویورک (1956). همچنین بخشی از آثارش در نمایشگاه تور بزرگ نقاشی آمریکایی جدید که توسط بین المللی موزه هنر مدرن (1958) سازماندهی شد، در میلان، مادرید، برلین، بازل، آمستردام، بروکسل، پاریس و لندن به نمایش درآمد.
اوهمچنین در رویدادهای بین المللی بسیاری حضور داشت؛ دوسالانه ونیز، در سال‌های 1956 و 1960 و کارنگی بین‌المللی، در سال‌های 1955، 1958 و 1961. فرانتس کلاین سیزدهم می 1962 به دلیل نارسایی قلبی در نیویورک درگذشت.
بام نقاشی
یاسمن شاپوری
