انعکاس لحظه معلق

89

در زادروز عباس عطار

عباس عطار مشهور به عباس مگنوم، یک قصه‌گو بود و عکس‌های سیاه و سفیدش حکایت‌هایی از وقایع تاریخی و واکنش عاطفی مردم در آن لحظات بود. به گفته خودش، همواره به دنبال ثبت “لحظه معلق” بود.

عباس عطار نهم فروردین 1323 در خاش متولد شد. او که دانش‌آموخته رشته روزنامه‌نگاری از انگلیس بود، در دهه 1350 کار حرفه‌ای خود به عنوان عکاس مطبوعاتی را آغاز کرد. او که از مشهورترین عکاسان آژانس مگنوم بود، علاوه بر عکس‌های انقلاب ایران به دلیل عکاسی از وقایع مختلف در نقاط مختلف جهان شهرت داشت؛ از ایران تا آمریکا، از ویتنام تا مکزیک از انگلیس تا آفریقای جنوبی به ثبت وقایع، آداب و رسوم و نشانه‌های فرهنگی و آیینی اقوام و ملت‌های مختلف پرداخت. او از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۳ عضو سیپا پرس، از ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۰ عضو گاما بود و در ۱۹۸۱ به مگنوم فوتوز (آژانس عکس مگنوم) پیوست و در ۱۹۸۵ عضو پیوسته مگنوم شد؛ همچنین از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ رییس دوره‌ای مگنوم بود.

او بیشتر به مستندسازی زندگی سیاسی و اجتماعی جوامع مشغول بود. بسیاری او را مسافری می‌دانند که به مطالعه موضوعات مرتبط با زیست اجتماعی و معنوی انسان در سراسر جهان می‌پرداخت و علاوه بر موضوعات سیاسی، مناسک ادیان و آیین‌های متفاوت از جمله اسلام، مسیحیت، یهودیت، هندوییسم، بودیسم و ​​آنیمیسم را ثبت می‌کرد. درواقع هسته اصلی کار او بر تضاد سیاست و مذهب و تلاقی پر هرج و مرج بین این دو متمرکز بود.

عباس قبل از این‌که روزهای پرفراز و نشیب انقلاب ایران بین سال‌های 1356 تا 1358 را به تصویر بکشد، درگیری‌های بسیاری را در کشورهایی چون ویتنام، بنگلادش و ایرلند شمالی پوشش داده بود. با این حال، این انقلاب ایران بود که بیشترین تاثیر را بر وی داشت. عباس که قدرت اعتقادات مذهبی و تاثیر آن در مناسبات سیاسی را دریافته بود، به سراسر جهان سفر کرد تا مناسک نه تنها سایر مسلمانان، بلکه پیروان دیگر ادیان را ثبت کند. عکس‌هایی که او در سفرهایش گرفت در قالب چند کتاب در فاصله سال‌های 1994 تا 2016 منتشر شد.

به گفته عباس، در مصاحبه ای با مگنوم در سال 2017، دو روش عکاسی وجود دارد؛ یکی نوشتن با نور و دیگری طراحی با نور. در حالی که او سایر عکاسان مگنوم مانند هانری کارتیه برسون را به عنوان طرفداران دومی می‌دید، اولی را پایه و اساس کار خود قرار داده بود. او به جای تمرکز بر لحظه‌های منفرد در زمان، به عکس‌هایش به‌عنوان عناصر به هم پیوسته یک کل بزرگ‌تر نگاه می‌کرد. چنین است که او را قصه‌گوی عکاسی مستند می‌دانند.

او در همان مصاحبه، خاطرنشان کرد که این سفر به نیواورلئان در سال 1968 بود که او را به اهمیت آنچه او «توالی‌سازی» می‌نامید، یا ایجاد یک رشته داستانی از طریق مجموعه‌ای از تصاویر، درک کرد. نمونه‌هایی از آن را می‌توان در کتاب بازگشت به مکزیک: سفر فراتر از نقاب (1992) عباس، سندی از سفرهای او در سراسر کشور در دهه 1980 مشاهده کرد.

به غیر از کتاب‌های او، آثار عباس موضوع نمایشگاه‌هایی در گالری‌ها و موزه‌های سراسر جهان از جمله موزه هنرهای معاصر تهران، موزه ملی سنگاپور، گالری FNAC ، گالری مگنوم پاریس و گالری هنر خاکستری در دانشگاه نیویورک.

عباس عطار پنجم اردیبهشت 1397 در پاریس درگذشت. توماس دوورزاک، رییس وقت آژانس مگنوم گفت: «عباس ستون مگنوم بود. پدرخوانده عکاسان جوان بود. ما او را از دست دادیم. باشد که خدایان و فرشتگان همه مذاهب مهم جهان که او با شور و اشتیاق از آنها عکس گرفت، در کنار او باشند.»

بام عکاسی
بهار وفایی و زروان روح‌بخشان

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد.