در زادروز اوژن دلاکروا
اوژن دلاکروا، نقاش فرانسوی، بیست و ششم آوریل 1798 متولد شد. او که از پیشگامان جنبش رمانتیک قرن نوزدهم بود، صحنههای دراماتیکی از تاریخ را با ضربهقلمهای جسورانه و استفاده هیجانانگیز از رنگ به تصویر میکشید. او از نقاشانی بود که زمینه رهایی از قید و بندهای آکادمیک را برای هنرمندان پس از خود ایجاد کرد و بر جنبش امپرسیونیسم، سمبولیسم و اکسپرسیونیسم تاثیر بسزایی داشت. او، چنان که در «خودنگاره» سال 1840 نشان میدهد، باهوش، نکتهسنج و سرکش بود. به گفته یکی از دوستانش او در آن زمان کوچک، لاغر، بیمار، حساس به سرما و بیش از حد ظریف» شده بود، ظاهری نخیف اما روحی از فولاد داشت.اوژن دلاکروا سیزدهم 1863 در پاریس درگذشت.
آزادی در قامت زن
«آزادی مردم را رهبری میکند»، بیتردید مشهورترین اثر وی و یکی از مهمترین نقاشیهای فرانسوی است. این اثر که در سال 1830 خلق شده، قیام پاریسیها علیه شارل دهم را در جریان انقلاب ژوئیه 1830 به تصویر میکشد؛ آزادی، در قامت زنی، پرچم فرانسه را در یک دست و تفنگی در دست دیگر دارد و مردم را رهبری میکند.این تابلوی رمانتیک به جای تلاش برای به تصویر کشیدن وقایع واقعی، اراده مردم را به تصویر میکشد و همچنین برخلاف جریان جنبش نئوکلاسیک آن زمان، به طور مستقیم به مفاهیم سیاسی و اجتماعی میپردازد.
چالش نئوکلاسیک
«بارک دانته» نقطه حضور جدی آثار اوژن دلاکروا در کانون توجه دنیای هنر پاریس بود. این نقاشی که تغییر مسیر مشخصی از نئوکلاسیک به رمانتیک بهشمار میآید، روایتی مبهم از شعر هشتم جهنم دانته را به تصویر میکشد که طی آن، این شاعر نامآور و ویرژیل در مسیر خود از طریق جهنم از رودخانه استیکس عبور میکنند. این نقاشی دلاکروا را به عنوان هنرمندی که از بخث و جدل نمیترسد، معرفی و تثبیت کرد؛ ترکیب پر هرج و مرج، بیان اغراقآمیز فضا و مضمون ضعف انسان، رویکرد غالب آن زمان، یعنی نئوکلاسیک را به چالش کشید. این نقاشی با نام «دانته و ویرژیل در جهنم» نیز شناخته میشود، اما نباید آن را با تابلوی نقاشی مشابهی از ویلیام آدولف بوگرو که در موزه اورسی نگهداری میشود، اشتباه گرفت.
استاد اندوه
«دختر یتیم در گورستان» صحنهای از فقدان و ناامیدی را به تصویر می کشد؛ دختر جوانی با چشمانی خیس اشک به جایی در آسمان خیره شده که خارج از کادر است و ما آن را نمیبینیم. همین امر حس مالیخولیایی حاکم بر این فضا را برمیانگیزد. اگرچه رنگها، مانند دیگر نقاشیهای دلاکروا روشن هستند، اما همه آنها سرد و خاکستری بوده و افسردگی و تنهایی دختر یتیم را نمایان میکنند. دلاکروا استاد بهرهگیری از رنگها بود و میتوانست با پالت محدود احساس غم و اندوه ایجاد کند و این نقاشی بهتزین مثال این امر است.
خلوت زنان
در سال 1832، دلاکروا دوست دیپلمات خود را در سفری به شمال آفریقا همراهی کرد. در همین سفر بود که با فرهنگ، شیوه زندگی و پوشش عربی این منطقه آشنا شد و این امور را موضوع نقاشیهای خود قرار داد. هر چند که زنان مسلمان زیادی حاضر به ژست گرفتن برای او نبودند، اما او چندین تابلو از خلوت زنان عرب کشیده و وجوه خاصی از زندگی آنان را نمایش داده است. در طول اقامت کوتاهش در الجزایر بخت یارش بود و یک تاجر به او اجازه دسترسی به حرمسرای خود را داد و او فرصتی یافت تا طرح تابلوی مشهور «زنان در خانه» را بکشد. او در این اثر هم مانند بیشتر نقاشیهایش از هارمونی رنگی پرانرژی و بازی نور بهره گرفته است.
ایستاده بر ویرانه
دلاکروا از وقایع تاریخی زمان خود الهام میگرفت و «یونان بر ویرانههای میسولونگی» تصویر دیگری از جنگ ترکیه و یونان است. موضوع این نقاشی برگرفته از فاجعهای است که در سال 1825 رخ داد؛ زمانی که یونانیهای شهر میسولونگی که مدتها در محاصره بود، سعی کردند از دست عثمانیها فرار کنند. این تلاش برای فرار پایان خوبی نداشت و بیشتر یونانیها کشته شدند. مانند تابلوی «آزادی مردم را رهبری میکند»، در این اثر نیز یونان در هیبت یک زن، با دستان باز به نشانه اندوه عمیق بر ویرانه ایستاده و مردی در پسزمینه دیده میشود که گویی دشمن است.
رنج تصلیب
دو لاکروا دو اثر مشهور از تصلیب مسیح دارد که از موضوعات پرتکرار در تاریخ نقاشی غرب است. یکی از این دو نقاشی به گونهای رسا مصلوب شدن عیسی مسیح و اندوه مریم مجدلیه را به تصویر میکشد و آن دیگری با بیانی به شدت اکسپرسیو، رنج رفته بر مسیح را نمایان کرده است.در اولی رنگ قهوهای بدن مسیح و آبی و خاکستری آسمان طوفانی، گویی زمان سپری شده بر مسیح مصلوب و غم مریم را هویدا میکند و دومی با ضربهقلمهای اکسپرسیو، نهایت درد و رنج را به تصویر میکشد. بیان رمانتیک دلاکروا از روایت کتاب مقدس در اولین نمایش این آثار در سال 1847، مورد استقبال قرار گرفت و با صحنههای تصلیب پیتر پل روبنس مقایسه شد که دلاکروا او را بسیار تحسین میکرد.
اوژن دلاکروا دنیای هنر را برای همیشه تغییر داد، اگرچه برخی جنجالها و نارضایتیها را برانگیخت، اما تغییری ضروری در جنبش نئوکلاسیک حاکم آن زمان ایجاد و انقلاب رمانتیک را تثبیت کرد.
بام نقاشی
زروان روحبخشان