گرافیک انقلاب مصر
انقلاب مصر مجموعه‌ای از راهپیمایی‌ها، اعتراضات و نافرمانی‌های مدنی بود که از سال ۲۰۱۱ در کشور مصر آغاز و به استعفای حسنی مبارک و ایجاد حکومت نظامی در کشور منجر شد. این انقلاب با الهام از موفقیت انقلاب تونس صورت گرفت. بسیاری از تحلیل‌گران تظاهرات شهروندان مصری در حمایت از انقلاب تونس در مقابل سفارت این کشور را اولین جرقه انقلاب مصر قلمداد می‌کنند.
یکی از جنبه‌های مبارزاتی در فرایند انقلابی، جدا از روش‌ها یا شکل‌های گوناگون پیش‌برد اهداف انقلاب، جنبه بصری یک جنبش است. این وجه که برگرفته از فرهنگ، آداب و رسوم یا بافت تاریخی و جغرافیایی آن کشور است و در بیان باورها، اعتقادات و اهداف مردم نقش مستقیم دارد. در شکل معاصر جنبش‌های مدنی یا تغییر در ساختارهای اجتماعی و سیاسی، تولید محتوای بصری یکی از مولفه‌های تشکیل‌دهنده زیربنای هر فعالیت مردمی است که به نام یک جنبش اجتماعی یا سیاسی متولد می‌شود. هر جنبش با تکیه بر رفتار و بافت فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی گروه‌های مختلف مردم، با بهره‌گیری از نمادهای بومی یا ملی، تصویر مشخصی از فرهنگ مبارزاتی و فکری خود را بازتولید می‌کند. علاوه بر این تصاویر چهره‌ها و دست‌های انقلابیون به شکل‌های مختلف در پوسترهای جنبش‌های انقلابی نمود پیدا می‌کند.
ارجاع تاریخی به تصویر استبداد
در پوسترهای انقلابی مصر نیز دقیقا شاهد چنین رفتاری از سوی طراحان هستیم. جدا از حضور نمادهای مبارزاتی که تبدیل به یک الگوی بین‌المللی برای هر جنبش مدنی یا انقلابی شده، مانند مشت‌های گره کرده، علامت پیروزی با ترکیب انگشتان دست یا ترکیب رنگی قرمز و سیاه، چهره انقلابیون و امثال آن، پوسترهای انقلابی مصر ارجاعی به گنجینه بی‌بدیل تصویری و تاریخی چند هزار ساله خود نیز دارد. وجود نمادهای تصویری از مصر باستان و جهان فراعنه در پوسترهای انقلابی مصر، زمینه جدیدی از ارجاع تاریخی-تصویری از به‌کارگیری عناصر ملی و میهنی در فرهنگ تصویری مبارزاتی را ارائه کرده است. حال استفاده از این نمادهای تاریخی با تغییر در بافت ارائه نماد یا زمینه معنایی آن تا چه حد صحیح است، خود بحث دیگری است.
استفاده از نمادهایی مانند سر فراعنه مصر، بال پرندگان که به وفور در هروگلیف‌های مصری باستان به چشم می‌خورد، نماد ملی پرچم کشور مصر و اشاره به وجوه اساطیری نیز در پوسترهای انقلابی مصر حضور پررنگی دارند. در یکی از پوسترها که در واقع بازتولید یکی گرافیتی است، تصویر نیمه سر فرعون مصر در ترکیبی نامانوس با نیمه صورت یک سرباز قرار گرفته است. این پوستر که در درجه اول با تکیه بر ایده‌پردازی یک پوستر تبلیغاتی برای صنعت گردشگری مصر طراحی شده، با تغییر معنا در بافت اجتماعی خود، تبدیل به یک پوستر اعتراضی- انقلابی شده است. عنوان‌بندی و انتخاب شعار پوستر با تقسیم‌بندی فضا و ترکیب قرینه، معنای متفاوتی از هر بخش ارائه می‌کند. در سمت چپ پوستر مخاطب دعوت به دیدن و لذت بردن از امری می‌شود که در سمت راست پوستر انتظار دیدن آن را ندارد. تغییر در زاویه دید مخاطب، تغییر در بافت و زمینه نماد و به تبع آن ایجاد ساختار معنایی جدید با بهره‌گیری از امر اعتراضی در این پوستر، اشاره به فضای خفقان و سرکوب توسط رژیم دیکتاتوری دارد. در خوانشی دیگر می‌توان نسبت بین سر فراعنه مصر با یک سرباز امروزی را به این معنا درک کرد که از زمان فراعنه تاکنون، در ساختار سیاسی و حکومتی این کشور تغییری حاصل نشده و یک الگوی حکومتی چند هزار ساله استبدادی در حال تکرار است.
