به بهانه زادروز نانسی اسپرو
جشنواره مرگ
نانسی اسپرو (Nancy Spero) هنرمند آمریکایی که در آثار خود به مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته است. اغلب آثار او که با اصرار بر رفتاری خامدستانه روی کاغذ و در قالب چیدمان اجرا می‌شوند، به موضوعات رویدادهای جاری و تاریخی مانند شکنجه زنان در نیکاراگوئه، نابودی یهودیان در هولوکاست و جنایات جنگی اشاره دارند. اسپرو از طیف گسترده‌ای از منابع روایی و تصویری بهره می‌گیرد؛ از هیروگلیف‌های مصری، نقاشی فرانسه قرن هفدهم و آگهی‌های لباس زیر زنانه. گاه پیکرهای اسپرو در ترکیب‌بندی‌های غیرسلسله مراتبی، روی طومارهایی به همزیستی می‌رسند.
طرح وی در سال ۱۹۷۶، با عنوان «کمونیست‌ها را بکش»، به ایده اولیه چیدمان وی در بینال ونیز ۲۰۰۷ منجر شد. کار اولیه او رویکردی انتقادی به خشونت ناشی از جنگ ویتنام داشت، اما در چیدمان نهایی که همزمان با جنگ عراق و آمریکا بود، به بر جنگ و تبعات اجتماعی آن پرداخت. این چیدمان متشکل از تیرک چوبی، ربان‌ها و زنجیرهایی است که طرح‌هایی از سرهای بریده شده با دهان باز و زبان‌های بیرون‌زده و خونین را معلق نگه داشته است. نمایشی از جنون و بی‌رحمی که از پیامدهای جنگ است و نمادی از رفتار خشونت‌آميزی که انسان مرتکب می‌شود. در طرح نهایی گویی هنرمند بیننده را در بطن واقعه قرار می‌دهد تا درک بهتری از خشونت جنگ داشته باشد. هنرمند با خطوط و لکه‌های سرخ، به این نکته اشاره می‌کند که همه چیز در یک لحظه اتفاق می‌افتد. طرح نهایی با عنوان «جشنواره مرگ» ارجاعی به مراسم آیینی و رقص سنتی به حول محوری دارد که حاکی از قرارگیری امری هولناک در جامعه و در کنار سنت دیرینه فرهنگی است. در طرح اولیه او با استفاده از گواش و رنگ قرمز و بازنمایی توده خونین روی پرچم و امتداد آن‌ها به واسطه ربان‌ها تا چهره‌ها تلاش دارد تا نمایشی از قدرت یک حکومت بر سرنوشت مردمانی دیگر را نمایش بدهد. اما در طرح نهایی با چاپ صورت‌ها بر صفحات آلومینیومی، تغییر کیفیت خطوط و سطوح تلاش کرده حالت دردناک چهره‌ها را بازنمایی کند. چیدمان نهایی همچون شی تزئینی با آویزهایی از سر آدمی به مانند لوستری از سقف آويزان است؛ میراثی که سیاست مدرن برای جامعه امروز بر جای گذاشته است.
نانسی اسپرو بیست و چهارم آگوست 1926 در کلیولند متولد شد. نقاشی را در مدرسه هنری شیکاگو و بوزار پاریس آموخت. در 1950 لئون گلوب ازدواج کرد و اغلب با او همکاری می‌کرد. اسپرو هجدهم اکتبر 2009 در سن هشتاد و سه سالگی در نیویورک درگذشت.
بام پیکرسازی
نویسنده: انیس تبرایی
