لباس پادشاه؛ یادداشتی درباره NFT Art
هنر NFT چیست؟
تا چند هفته پیش می‌شد نسخه‌های پاپی کارهای بیپِل را با صد دلار تهیه کرد، اما یازده مارس ۲۰۲۱ در حراج کریستیز، اثر دیجیتالی او ۶۹ میلیون دلار فروش رفت و حالا دیگر او یکی از گرانترین هنرمندان جهان است. این اولین بار است که یک اثر هنری اِن‌اِف‌تی، این‌طور مورد توجه قرار می‌گیرد. اِن‌اِف‌تی مخفف Non-Fungible Token است. در توضیح آن چنین آمده: «یک واحد اطلاعاتی است که در یک دفتر حساب دیجیتالی، به نام زنجیره جعبه‌ها (Block Chain)، ذخیره می‌شود و متضمنِ منحصر بودنِ آن فایل‌ها می‌شود.»
ترجمه‌ی لغت‌به‌لغت این اصطلاحِ تازه، چندان جالب نیست، اما شاید کمکی به فهم آن باشد: «رمزِ غیرِ قابلِ معامله»
اثر هنریِ اِن‌اِف‌تی پدیده‌ای است که با رشته‌ای کد ممهور و در زنجیره جعبه‌ها ذخیره می‌شود. در پیِ فروشِ اثر هنرِ دیجیتالیِ بیپِل، واکنشِ دیوید هاکنی، که خود از گرانترین هنرمندانِ وقت است، بسیار قابل توجه بود.
او کارهای بیپِل را «احمقانه» خواند و افزود «این یک کلاهبرداری جهانی است. من نمی‌دانم خریدار این اثر صاحب چه چیزی شده است.
هرچند ابر (cloud) در حالِ پیشرفت است، اما چه تضمینی وجود دارد که این اثر در میان انبوه اطلاعات گم نشود؟» واکنش هنرمند پیشرویی مانند هاکنی به اِن‌اِف‌تی، مانند این است که حکومتی دموکراتیک به حضور مردم در صحنه انتخابات واکنش نشان دهد. البته که هاکنی حق دارد که هضمِ این تغییرِ بنیادی، حتی برای او که گمان می‌کرده هنرِ وقت را تا قبل از فروش اثر بیپِل خوب درک می‌کرده، کمی دشوار باشد. همان‌طور که آن پسرک هم حق داشت که وقتی لباسی برتنِ پادشاه ندید، در حالی که همه مشغول تمجید از «هیچ» بودند، فریاد زد و گفت: «او که لباس ندارد!»
مرگِ شِیئیت
بیپِل تجلیِ کاوْآرت است، هنری که یادآور می‌شود ما سایه‌هایی از رابطه، دوست داشتن و وجود را در ذهن می‌پرورانیم. هر قدر افلاطون تلاش کرد ذهن ما را از سایه مفاهیم، به خودِ آن مفاهیم سوق دهد، انسانِ امروز نه تنها به فرای سایه‌ها نرفته، بلکه وجود خود را هم جزیی از سایه‌هایی کرده که احتمالا بعدها به دنبال آن خواهد گشت. در این جهانِ خالی از شئ، شاید تنها قصه‌ها و روایت‌ها بتوانند ما را به انسان بودن (به مفهومی که تا امروز از آن سراغ داریم) وصل کند و ما را از حفره‌ای که در آن گیر کرده‌ایم، رهایی بخشد.
ایده‌ی کاوْ، که ماه‌ها در ذهن نگارنده این سطور بود، بعد از فروش اثر بیپِل و واکنشِ قابل تامل هاکنی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت، چرا که حالا می‌توانیم بگوییم جهان بعد از این انزوای تحمیل شده، جای جدیدی برای بشر جدید خواهد بود که در تلاش برای فهم متفاوت از واژگانی است که تنها در صورت و ظاهر، شبیه آن‌چه ما می‌دانسته‌ایم، هستند. از این روی این انسان جدید برای زندگی‌ای که پیشِ رو دارد نیازهایی متفاوت از آن‌چه ما تا کنون با آن مواجه بوده‌ایم، دارد. شاید در خوشبینانه‌ترین حالت بتوان گفت که از شئ به سوی مفهومِ صرف در حرکت است؛ هرچند آن مفاهیم یکسر با آن‌چه ما می‌شناسیم متفاوت باشد.
#بام_نقدونظر
نویسنده: بهاره روستاکیانی
تصاویر:
برای خرید نسخه کاغذی پشت بام به این لینک مراجعه کنید.
شرکت نگاه روشن پارس حامی پشت‌بام
