جلیل ضیاپور (1299 بندر انزلی- 1378 تهران) از پیشگامان جریان هنر نوگرای ایران است.
ایده اصلی انجمن هنری خروس جنگی توسط وی مطرح شد و پایگاه این انجمن را آتلیه شخصی خود قرار داد. از وی به‌عنوان پدر نقاشی مدرن ایران یاد می‌شود.
وی همچنین از مدیران هنرستان هنرهای زیبای تهران بود که تاثیر بسزایی بر روند آموزش هنر نوگرا گذاشته است. وی 30 آذر 1378 در بیمارستان طوس تهران درگذشت.
بخشی از سرمقاله شماره 2 پشت‌بام باعنوان «خروس به پشت‌بام رسید» به‌قلم فرشید پارسی‌کیا
انجمن هنری خروس‌جنگی در سال ۱۳۲۷ و بعد از بازگشت جلیل ضیاپور از فرانسه به ایران، توسط خود ضیاپور، غلامحسین غریب و حسن شیروانی فعالیت خود را در آتلیه شخصی ضیاپور واقع در خیابان تخت‌جمشید آغاز کرد به نوعی می‌توان فعالیت‌های این گروه را از قسمت‌های درخشان تاریخ هنر نو ایران دانست، زیرا آن‌ها در راستای کارهای عملی در حیطه هنر، به فعالیت‌های جدی تئوری، و انتشار مقالات و مکتوبات می‌پرداختند. و با انتشار نشریه «خروس‌جنگی»، درسال‌های بعد تاثیرات بسزایی بر روی جامعه تخصصی هنر گذاشته‌اند.
نشریه «خروس‌جنگی» در دور اول با حضور ضیاپور تمایلات بیشتری به هنرهای تجسمی داشت، اما با آمدن هوشنگ ایرانی در دور دوم و رفتن ضیاپور بیشتر به سمت فضای ادبیات سوق پیدا کرد.
ذکر این نکته لازم است که بنا به دلایل زیر درباره تاریخ انتشار پنج شماره اول مجله «خروس‌جنگی» شبهات زیادی وجود دارد:
۱. منابع موجود، محدود و نادرست هستند؛
۲. منابع موجود یکدیگر را نقض می‌کنند؛
۳. به دلیل این‌که نشریه «خروس‌جنگی» در دور اول به صورت ضمیمه روزنامه «قیام ایران» منتشر می‌شده، تاریخ روی جلد ندارد.
بنابراین تاریخ‌نویسان در مورد آغاز به کار انجمن در سال ۲۷ یا ۲۸، نظرات متعددی دارند، و وجود این فرضیات متعدد نتیجه‌گیری را سخت می‌کرد.
نهایتا با کمک گروه پژوهش «پشت‌بام»، در آرشیو روزنامه «ایران»، شماره 8778 یکشنبه 4 اردیبهشت ۱۳۲۸ گزارشی از سخنرانی حسن شیروانی یافتیم که در ۲۶ فروردین ۱۳۲۸ در تئاتر فرهنگ و در جشن سالگرد انجمن ایراد شده است. در این سخنرانی شیروانی گزارشی از فعالیت‌های یک‌ساله انجمن ارائه می‌دهد و می‌گوید: «اعضای موسس این انجمن – غریب، ضیاپور ، شیروانی- برای ترویج افکار و عقاید هنری خود لازم دانستیم که نشریه‌ای داشته باشیم تا بتوانیم گفتنی‌های خود را به وسیله آن منتشر کنیم.» شیروانی همان‌جا صراحتاً بیان می‌کند: «از این نشریه با نام همین انجمن تاکنون پنج شماره منتشر شده…» در نتیجه پرواضح است که تاریخ انتشار نخستین شماره به سال ۱۳۲۷ برمی‌گردد.
اسناد پژوهشی:
برای مطالعه و دیدن آرشیو اسناد پژوهشی پشت‌بام به لینک زیر مراجعه کنید.
