“نگارگری”، هنر و فن خلق نقاشی‌های ظریف
واژه “نگارگری” به هنر و فن خلق نقاشی‌های ظریف اطلاق می‌شود. این نقاشی‌ها دارای موضوعاتی با زمینه‌های سنتی و مذهبی ایرانی بوده و بر روی کاغذ کشیده می‌شوند. هسته واژه اخیر، واژه “نگار” است. واژه “نگار” از nigār پارسی میانه به معنی “نقش” آمده که تحول یافته -nikāra* ایرانی باستان است. خود این واژه بازسازی شده، دارای پیشوند ni* و ستاک فعلی -kāra* از ریشه -kar ایرانی است. با توجه به ریشه‌های هند و اروپایی -kar می‌توان آن را دارای معانی “به یاد آوردن”، “شیار کردن” و یا “کندن” دانست. اگر معنای “کندن” و “بریدن” را در نظر بگیریم (که با بافت معنایی نیز همخوانی دارد)، ریشه هند و اروپایی آن به صورت زیر خواهد بود:
-s)ker)* که به معنی “بریدن” است.
در متون پارسی میانه و پارتی ترفان، واژه‌های nigār به معنی “نقش” و nigārgar به معنی “نقاش” موجود هستند. در ارمنی واژه nkar به معنی “تصویر” را داریم که از زبان‌های ایرانی وام گرفته شده و nkarič مشتق شده از آن، به معنی “نقاش” است. در فارسی نو نیز، این واژه همین کارکرد را داشته. بیت زیر از منوچهری نشانگر این کارکرد است:
وگر آزر بدانستی تصاویرش نگاریدن
نه ابراهیم از آن بدعت بری گشتی نه اسحاقش
#بام_واژه_شناسی
دبیر: فرهنگ پارسی‌کیا
اخبار هنرهای تجسمی را در پشت بام پیگیری کنید.
برای خرید نسخه کاغذی پشت بام به این لینک مراجعه کنید.
گروه معماری کارند حامی شماره پنجم پشت‌بام
