ماکس ارنست آغازگر سوررئالیسم در نقاشی
اگر پل الوار و آندره برتون به عنوان بنیانگذاران سوررئالیسم
در ادبیات شناخته میشوند، ماکس ارنست ( Max Ernst) را
میتوان آغازگر سوررئالیسم در نقاشی دانست.
ماکس ارنست دوم آوریل ۱۸۹۱ در غرب آلمان به دنیا آمد؛ در
دانشگاه به تحصیل فلسفه و روانشناسی پرداخت و نقاشی
را خودآموخته دنبال کرد. وی در سفری به پاریس در ۱۹۱۳، با
نوگرایانی چون روبر دلونه، آگوست ماکه، گیوم آپولینر و ژان آرپ
آشنا شد و با ماکه و هنرمندان دیگر، نمایشگاهی ترتیب داد.
همزمان با جنبش دادای برلین، جنبش دادائیستیِ مشابهی
در کلن زیر نفوذ این هنرمند جریان داشت. او که بسیار تحت
تأثیر جنگ جهانیِ اول بود، درباره خود نوشته:
«ماکس ارنست در اول اوت ۱۹۱۴ مرد، و در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸
در قالب جوانی که میخواست جادوگر شود و اسطوره کانونیِ
عصر خویش را پیدا کند، به زندگی بازگشت.»
ارنست هنرمندی مبتکر و خلاق بود؛ او شیوههای نو و متفاوتی
در تلفیق عکاسی و نقاشی، با استفاده از کلاژ و مونتاژ ایجاد کرد.
نخستین آثار او ترکیبی از اشیای دمدستی، مثل قطعات چوب،
کاغذ دیواری، روزنامه و امثال آن بود. او در اغلب نقاشیها و
مجسمههایش، عناصرِ نامانوس را کنار هم نهاده و یا با شکلهای
انداموار، بداههسازی میکرد. نگاهی به عناصر بصری مشترک
در مجموعه کتابهای بهچاپ رسیده از وی، نشان میدهد که
ارنست در همجواریهای نامتناقض اشکال، با استفاده از منابع
تصویری متفاوت، کاملا حسابشده و با مهارت و دانش بصریِ
عمل کرده است.
بهرهگیری خاص از تصاویر و نقشهای اشیای حاضر و آماده
کلاژهای ارنست، بخش مهمی از آثار او هستند. برخی بر
این نظر بودند، که علاقه وی به این شیوه، ناشی از فقدان
آموزش آکادمیک بوده، البته او بین سالهای ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۹
تابلوهای زیادی در سبکهای مختلف کشید، که نمایانگر
آشنایی وی با نقاشی مدرن بود. در عین حال، بهرهگیری
خاص از تصاویر و نقشهای اشیای حاضر و آماده، رفته رفته،
وجه بارز کار او شد. تأثیر متفکران برجسته آن دوران، همچون
فروید و نیچه در جهانبینی ماکس ارنست مشهود است.
وی در سال ۱۹۴۱ به نیویورک مهاجرت کرد و پس از پایان
جنگ جهانی دوم، بیشتر اوقات خود را در فرانسه و کالیفرنیا
گذراند. از ۱۹۴۹ رویکرد تغزلی و انتزاعی در آثارش بیشتر شد.
در ۱۹۶۱ ، کتابی با عنوان «زندگی غیررسمی ماکس ارنست»
تالیف کرد. وی در ۱۹۷۶ در پاریس درگذشت.
ماکس ارنست که از هنرمندان مهم جنبش دادا محسوب میشود،
اولین و شاید مهمترین هنرمند سوررئالیست بود. مخاطب نقاشی
در قرن بیستم، برای نخستین بار شاهد آثاری سنتشکنانه و بدیع
در قالب تصویرسازی، توسط یک هنرمند نقاش بود.
منابع:
نوربرت، لینتن، ۱۳۸۸، هنر مدرن، ت: علی رامین، تهران، نی.
پاکباز، رویین، ۱۳۸۵، دایرةالمعارف هنر، تهران، فرهنگ معاصر.
گاردنر، هلن، ۱۳۸۵، هنر در گذر زمان، ت: محمدتقی فرامرزی، تهران، آگاه و نگاه.
#بام_نقاشی
دبیر: یاسمن رسولی
تصاویر: