آوانگارد در دیزاین
کامران کاتوزیان در سال ۱۳۲۰ در تهران متولد شد. از همان آغاز، هنر در زندگیاش حضوری جدی داشت. او مدرک کارشناسیاش را در رشته هنرهای زیبا، نقاشی و مجسمهسازی، در دانشگاه ویندهام، ورمونت آمریکا گرفت. او میگويد: چرخش دیدگاه من به طرف نقاشی مدرن در سال 1962 اتفاق افتاد؛ یعنی زمانی که من ویلیام هانت را (که فکر میکنم یکی از بهترین نقاشان معاصر آمریکا است) ملاقات کردم.
ا. هانت با نگاه فلسفی خود، تفکر کاتوزیان را درباره نقاشی مدرن پخته و مستحکم کرد. در آن دوران، آثار کلاین، جکسون پالک، مارک روتکو و مارک توبی تاثیری عمیق بر او داشت. پس از پایان تحصیل، کاتوزیان برای دو سال به ایران بازگشت(۱۳۴۲-۱۳۴۳). در اداره فرهنگ و هنر جذب شد و با چنگیز شهوق و ناصر مفخم آشنا شد. این دوستیها بعدها به تاسیس گالری صبا در خیابان صبا جنوبی انجامید. او با نقاشی انتزاعی «پدر پدرم وقتی جوان بود» و یک مجسمه آهنی انتزاعی در چهارمین بیینال تهران شرکت کرد و به طور مشترک با ژازه طباطبایی جایزه نخست را کسب کرد (۱۳۴۳). به توصیه مهندس سیحون، بدون کنکور در رشته معماری دانشکده هنرهای زیبا ثبتنام کرد و دو سال آن را دنبال کرد (۱۳۴۴-۱۳۴۶)، اما رها ساخت. در همین فاصله، نماینده ایران در بیینال پاریس (۱۳۴۴) و بیینال ونیز (۱۳۴۵) بود. کاتوزیان به عنوان یکی از نخستین طراحان گرافیک ایران، اصول زیباییشناختی نقاشی را با طراحی گرافیک پیوند زد. او زبانی بصری متمایز و نوآورانه پدید آورد که مسیر این رشته را متحول کرد. در ۱۳۵۰ دفتر تبلیغاتی آوانگارد را تاسیس کرد؛ اما رکود پس از انقلاب این شرکت را به تعطیلی کشاند. سپس شرکت تبلیغاتی کارپی (۱۳۶۵-۱۳۷۵) را با همکاری خانم رادپی راهاندازی کرد. بیلبوردها و بنرهای تبلیغاتی او، چهره تازهای به تهران بخشید و نوآوری او در تبلیغات شهری آشکار شد. علاقه او به نقاشی مدرن، به ویژه آبستره و پاپآرت، تا پیش از سال ۱۳۵۷ ادامه داشت. آثارش همواره با ردپای تاثیر کلاین و دیگر نقاشان آمریکایی همراه بود. پنج نمایشگاه انفرادی برگزار کرد و یکی از نمایندگان اصلی جریان هنر انتزاعی ایران بود. کامران کاتوزیان، یکی از نمایندگان اصلی جریان هنر انتزاعی در ایران بهشمار میرود، که حدود ۷۰ سال از زندگیاش را صرف طراحی گرافیک کرده است؛ او مرزهای هنرش را گسترش داد و توانست زبانی نوین در هنر معاصر ایران ایجاد کند. وی عصر شنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۳، پس از دوره طولانی بیماری، درگذشت. میراث او در نقاشی و گرافیک ایران تا همیشه باقی میماند.
گروه پژوهش مجله پشتبام
بام اسناد پژوهشی
به کوشش: بهاره غلامیان
