ردی از پلان و نگاه سینمایی

فاطمه فداییدارستانی، هنرمند معاصر، در آثار مرکب خود به تجربهای انتزاعی با رویکردی اکسپرسیونیستی دست یافته است؛ جایی که سیاهی فشرده و ضربات کشیده قلم، تنش و انرژی متراکم را بر سطح کاغذ ثبت میکنند. تصاویر او یادآور مناظری ویرانشدهاند که از تراکم خطوط و لکهها پدید آمده و نیرویی گرایشی و پرهیجان را در خود نهفته دارند. وی در رویکرد طراحی خود، بر منطق ناخودآگاه و بیانی شاعرانه تکیه میکند؛ رویکردی که با تاشیسم و شیوهی لکهگذاری و بیان آزاد خط و رنگ قرابت دارد و بر نقش تصادف در فرآیند خلق تاکید میگذارد. نگاه او به کادر، ردی از پلان و نگاه سینمایی، عکاسانه را در خود دارد؛ بهگونهای که حتی در بستر انتزاع، چشماندازهایی شبهمنظره شکل میگیرند. بازی سیاه و سفید در آثارش همچون بازی نور و سایه در فیلم و عکاسی است: لکهها به فریمهای متوقفشدهی یک فیلم میمانند، تضاد تیرگی و روشنایی بهسان نورپردازی سینمایی عمل میکند و ریتم لکهها و خطوط، حس تدوین و حرکت دوربین را تداعی میسازند. جهان تصویری او، هم روایت بصری دارد و هم حس مونتاژ و تدوین؛ آثاری که همچون استوریبوردهایی انتزاعی به نظر میرسند و فیلمی نامرئی را روایت میکنند. بیننده در مواجهه با آثار او، احساسی مرزی را تجربه میکند؛ گویی در گذرگاه میان ویرانی و زایش، تاریکی و روشنایی، واقعیت و خیال در حرکت است. هر تصویر همچون لحظهای یگانه ثبت شده است، شبیه فشردن دکمهی شاتر در عکاسی؛ لحظهای که قاب بسته میشود و لکهها و خطوط، بیآنکه تصنعی به نظر آیند، بهگونهای دقیق و شاعرانه در جای مناسب خود بر سطح کاغذ قرار میگیرند. در این ثبتِ لحظه، انرژی آنی و تصادف خلاقانه به وحدتی بصری بدل میشود که آثار را به تجربهای همزمان نقاشانه و سینمایی نزدیک میکند. تمام اینها حاصل تجربهی چندرسانهای و مرزناپذیر اوست؛ تجربهای که میان طراحی، عکاسی و هنرهای تجسمی در نوسان است و سویههای گوناگون کار او بهعنوان هنرمند و کارگردان را درهم میآمیزد.
بام طراحی
انیس تبرایی









