اهمیت موزه‌ها در جوامع در حال گذار
روز جهانی موزه‌ها (International Museum Day) هر ساله در ۱۸ مه به ابتکار شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) برگزار می‌شود؛ رویدادی جهانی که به برجسته‌سازی نقش کلیدی و تحول‌آفرین موزه‌ها در جوامع معاصر می‌پردازد. شعار سال ۲۰۲۵ «آینده موزه‌ها در جوامع در حال تغییر سریع» است؛ شعاری که بر ضرورت هم‌سویی موزه‌ها با تحولات اجتماعی، فناوری‌های نوین و چالش‌های زیست‌محیطی تأکید می‌ورزد. در این راستا، موزه‌ها دیگر صرفاً محل نگهداری اشیای تاریخی نیستند، بلکه به نهادهایی پویا، زنده و اثرگذار بدل شده‌اند که در ارتقای آگاهی عمومی، تقویت گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و شکل‌دهی به آینده‌ای پایدار نقش‌آفرینی می‌کنند.
مطابق نظریه دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان، ایران همچون برخی جوامع در حال رشد به عنوان جامعه‌ای کوتاه مدت در نظر گرفته می‌شود.
طبق این نظریه جامعه کوتاه مدت جامعه‌ای است که سنت‌ها قواعد قوانین در آن به سرعت تغییر می‌کند و خیلی پایدار نیست. در چنین جامعه‌ای اشیا ابزارها حتی فضاهای زندگی و بناها هم به سرعت کارایی و کارکرد خودشان را از دست می‌دهند و به کنار گذاشته می‌شوند.
در جوامع در حال گذار و به سرعت در حال تغییر یا به اصطلاح دکتر کاتوزیان جوامع کوتاه مدت اشیا همچون خاطره‌ها بسیار زود فراموش می‌شوند و پایدار نیستند.
در چنین وضعیتی نقش، کارکرد و اهمیت موزه‌ها بسیار قابل توجه است. موزه می‌تواند به عنوان مهم‌ترین نهاد حفظ یاد و نگهداری خاطره جمعی جوامع تا حد ممکن به بلند مدت بودن حافظه جمعی کمک کند.
شعار امسال روز جهانی موزه‌ها مسئولیت موزه‌ها در جوامعی همچون ایران را مجددا یادآوری و بار این مسئولیت را سنگین‌تر می‌کند.
بام موزه
بهاره غلامیان
