تجددگرایی در جامعه
از اواخر دوره‌ی قاجار، اندک‌زمانی پس از پیروزی انقلاب مشروطه در ایران، شاهد رواج برخی اصطلاحات و تعاریف در شئون تازه‌ی زندگی ایرانیان هستیم؛ تعاریفی که با واژگان فرنگی در قالب کلمات فرانسوی، انگلیسی و گاه آلمانی، به جامعه‌ی ایرانی راه پیدا کردند. «گاردن پارتی» از جمله‌ی این واژگان است.
برگزاری جشن‌های عمومی یا ویژه‌ی طبقات بالادست در ایران، پیشینه‌ای به قدمت تاریخ دارد. اما گاردن پارتی‌های پس از دوره‌ی مشروطه، عمدتاً تقلیدی بودند از این‌گونه برنامه‌ها در اروپا: ترکیبی از پذیرایی، اجرای برنامه‌های هنری، حضور آقایان و بانوان در کنار هم، و در مواردی، جمع‌آوری عایدی برای امور خیریه یا خدمات عمومی.
در نتیجه، این برنامه‌ها در ابعاد مختلف، نوعی تابوشکنی و بدعت در جامعه‌ی آن روز بودند؛ جامعه‌ای که با ظهور مشروطه، تازه با شیوه‌هایی نوین آشنا می‌شد و طبیعی‌ست که بخش بزرگی از مردم همچنان پایبند سنت‌ها بودند و با چنین مناسبت‌هایی بیگانه.
با پایان سلطنت قاجار و آغاز سلطنت پهلوی، تجددگرایی از دربار و طبقه‌ی حاکم به بخش وسیع‌تری از جامعه نفوذ کرد؛ هرچند بسیاری هنوز به سنت‌ها وفادار مانده بودند.
تأسیس کافه‌ی لقانطه در خیابان باب همایون ــ که نخستین مکان عمومی با حضور مختلط زنان و مردان بود ــ را می‌توان از نقاط عطف زیست شهری مدرن در ایران دانست.
اما ریشه‌ی گاردن پارتی در تهران به مهمانی‌های رسمی سفارتخانه‌ها بازمی‌گردد. حضور اشراف و درز اخبار این مجالس، هم‌زمان با تحولات اجتماعی، باعث پذیرش تدریجی این سبک از مهمانی‌ها در جامعه شد.
عین‌السلطنه‌ی سالور در جلد نهم خاطراتش، به گاردن پارتی مفصلی در کاخ سعدآباد اشاره می‌کند که احتمالاً در اوایل اردیبهشت ۱۳۰۵ برگزار شده. در این یادداشت، جالب اینکه عکس‌هایی از این مهمانی موجود است که در آن، رضا شاه، تیمورتاش، محمدعلی فروغی، مخبرالسلطنه و دیگر رجال آن دوران دیده می‌شوند.
دقیقاً سی سال پیش از آن، علی‌خان والی در همین مکان، مهمانی بزرگی داده بود که البته تنها مردان در آن حضور داشتند. از آن مهمانی هم عکس‌هایی باقی مانده که افرادی مانند امیرنظام گروسی، صفی‌علی‌شاه، ظهیرالدوله، ملک‌التجار، زین‌العابدین امام‌جمعه، معیرالممالک و دیگران در آن دیده می‌شوند. شرح این مهمانی را دوستعلی معیری در خاطراتش آورده است. از اواخر قاجاریه، گاردن پارتی‌هایی در مکان‌های خاصی از تهران، با هدف تامین مالی پروژه‌های اجتماعی برگزار می‌شد. از جمله گاردن پارتی عمارت مسعودیه در سال ۱۲۹۰ شمسی، که عایدی آن صرف راه‌اندازی مدرسه‌ی دخترانه‌ی صنایع بین‌المللی شد و گاردن پارتی‌های کافه‌ی بلدیه ــ واقع در محل فعلی تئاتر شهر ــ حدود سی سال با هدف تفریح عمومی برگزار می‌شد. در ادامه، نهادهایی مانند انجمن شیر و خورشید سرخ نیز برای گردآوری اعانه، مهمانی‌هایی از این دست ترتیب می‌دادند.
بام اسناد پژوهشی
گروه پژوهش مجله پشت‌بام
به کوشش سارا کریمان
دبیر گروه پژوهش: بهاره غلامیان
