آغاز هنر نوگرای ایران
برگزاری بینال در تهران را می‌توان آغاز منسجم و مدون هنر نوگرای ایران تلقی کرد. تاثیری که بینال‌ها بر جریان‌های هنری بعد از خود گذاشتند، قابل تامل است. هرچند که دوره‌های مختلف هنر نوگرای ایران از بینال دوم به بعد اوج گرفتند، اما پیش از این رویداد، نمایشگاهی که به ابتکار کمیسیون هنرهای زیبای انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی در کاخ شاپور غلامرضا برگزار شد، پیش‌درآمد اتفاقاتی از این دست بود. بینال‌های تهران در پنج دوره از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۵ برگزار شد که تعداد زیادی از هنرمندان ایرانی در زمینه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، معماری و هنرهای سنتی حضور داشتند. سومین دوره بینال نقاشی از ۲۲ فروردین تا ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ در کاخ ابیض گلستان برگزار شد. در این بینال، تعداد هنرمندان افزایش یافت که نشانه استقبال گرم و پرشور نسل جوان ایران از این اقدام اساسی بود. تعداد آثار آبستره در این بینال بیشتر بود. این بینال نمودار سعی و کوشش در جهت بخشیدن هویت ملی به آثار هنرمندان ایرانی بود، چنان که حتی برخی از آن به عنوان مکتب هنری ایران نام بردند. جنبش سقاخانه در بینال سوم بیشترین آثار را به خود اختصاص داد. همزمان با برگزاری بینال، مقاله‌ای در کتاب هفته شماره ۳۰ به چاپ رسید که اظهار نظر علی‌اصغر حاج سید جوادی، مرتضی ممیز و جلال مقدم در خصوص این رویداد بود.
بام اسناد پژوهشی
گروه پژوهش مجله پشت‌بام
