درباره موزه سرگئی پاراجانف
برگزاری نمایشگاه آثار هنری و دست ساخته‌های کارگردان بزرگ ارمنی‌تبار سرگئی پاراجانف به سال ۱۹۸۸ در موزه هنر عامیانه ایروان، مقدمه‌ای بر احداث یکی از محبوبترین خانه موزه‌های جهان شد. منطق کلی خانه موزه ها، تبدیل خانه شخصی افراد معروف به خصوص چهره‌های فرهنگی به موزه‌ای جهت بازدید عموم و اقدامی‌ست که معمولا پس از درگذشت آن‌ها انجام می‌شود. اما این موزه داستانی دیگر دارد. بازدید کننده‌ای که بدون آشنایی اولیه با زندگی‌نامه پاراجانف، پای در موزه می‌گذارد نیز ممکن است در ابتدا همین برداشت را داشته باشد. خانه‌ای زیبا در یکی از نقاط مطلوب شهر ایروان و در نزدیکی مراکز فرهنگی دیگر. خانه‌ای نه چندان بزرگ در دو طبقه با حیاطی دل انگیز. موزه پاراجانف مانند شخصیت ویژه هنری او اقتباسی شاعرانه از روابط فرهنگی، اشیا هنری و زمینه‌های حسی ساحر سینما سرگئی پاراجانف است که طرح‌ریزی آن با ایده خود او انجام شده اما زلزله ۱۹۹۰ و بیماری پاراجانف، مجال افتتاح را از او گرفت و موزه یک سال پس از مرگ او افتتاح رسمی شد. چیدمان هر بخش و اجزا و عناصر موزه اعم از نمایشگاه و واحد‌های خدماتی مانند باجه فروش بلیط یا فروشگاه، هر کدام به مثابه مصراعی از یک قصیده هستند. هرکدام از بازدیدکنندگان موزه با هر ملیتی در جستجوی رابطه خویش با پاراجانف قطعه‌ای را پیدا می‌کنند. مانند ایرانیان و یادگاری اهدایی از طرف عباس کیارستمی به دوستش سرگئی پاراجانف. شیرین‌تر است دربه‌دری‌های پاراجانف را فراموش و این خانه را کاشانه تمام دوران زندگی او تصور کنیم. زیرا اینجا کمتر نشانی از دربه‌دری می‌یابیم. گویا نمی‌دانیم از چه روی گرجستان، روسیه، اوکراین، ترکیه، آذربایجان، لهستان و چه و چه مدعی تابعیت و ملیت اویند. پاراجانف احتمالا رکورددار تشویق و سرزنش همزمان است. همچنان که جوایز متعدد جهانی را در طول زندگی هنری خود دریافته، سال‌های زیادی را به خاطر سبک زندگی، زندان رفته است. اما موزه او، تنها رنگ زندگی دارد مانند شاهکار سینمایی‌اش به رنگ انار. آثار و اشیا به ظاهر بی‌جان پاراجانف در این موزه نیز همچون روح او بی‌قرارند و راهی نمایشگاه‌های متعدد در سراسر جهان شده‌اند. بیش از ششصد دست‌ساخته هنری از جمله عروسک‌ها و ماسک‌های ساخته شده توسط پاراجانف به همراه فیلم نامه‌ها، نقاشی‌ها، عکس‌ها و دیگر دلخوشی‌های او در کنار یادگاری‌های هنرمندان صاحب‌نام جهان، محتوای این موزه را تشکیل داده است. اجزایی مانند روح و اندیشه او متکثر در عین حال واحد.
بام موزه
سارا کریمان
