آغازی بر جانورشناسی مدرن
دایره‌المعارف جانورشناسی کنراد گسنر (به آلمانی Conrad Gessner) با نام تاریخ حیوانات (Historia Animalum) در ۵ جلد گردآوری شده است و منبع عظیمی از علم حوزه علوم طبیعی محسوب می‌شود. اگرچه این هنرمند در خانواده‌ای فقیر در زوریخ به دنیا آمد ولی استعدادهای وی در حوزه علوم مختلف کشف شد و مورد حمایت قرار گرفت. به‌طوری‌که در دانشگاه الهیات، پزشکی و علوم کلاسیک را مورد مطالعه قرار داد. وی پزشک، طبیعت‌شناس، کتاب‌شناس و فیولوژیست عصر رنسانس بود و زمان زیادی از طول عمر خود را صرف تحقیق و پژوهش کرد. حتی در زمان مرگش در سن ۴۹ سالگی که بر اثر طاعون فوت شد، مشغول کار بر روی اثر گیاه‌شناسی خود بود. دایره‌المعارف جانورشناسی وی ارتباطی میان داده‌های قدیمی عهد عتیق، علوم باستانی، ارسطو و پلینی را برقرار کرده است. چرا که هنرمند در خلق این اثر ۵ جلدی علاوه بر استناد به علوم طبیعی و مشاهدات عینی در نسخه‌‌برداری از حیوانات به فولکلور و افسانه‌ها نیز استناد کرده است. این ۵ جلد شامل تصاویری از پستانداران، پرندگان، ماهی‌ها، خزندگان و موجودات تخیلی است. رویکرد وی نسبت به تحقیق و پژوهش شامل ۴ جز از مشاهده، تشریح، سفر به سرزمین‌های دور و توصیف دقیق است. این کار در زمان رنسانس نوآورانه و ارزشمند بود، چرا که مردم در آن زمان معمولا به آثار نویسندگان دوره کلاسیک رجوع می‌کردند. وی توصیف دقیق و جامعی از قلمرو هر حیوان در کنار تصاویری با تکنیک چاپ چوب ارائه داده است. مجموعه آثار رنگی تلاشی است در جهت بهتر نشان دادن حیوانات و محیط زندگی آن‌ها که با تکنیک آبرنگ به تصاویر چاپی اضافه شده‌اند. فهرست جانورشناسی وی، حاوی بیش از ۴۵۰۰ صفحه است که شامل موجودات منقرض شده و حیوانات تازه کشف شده از هند شرقی، شمال دور و دنیای تخیلی است. بسیاری از مجودات تخیلی همچون اسب تک‌شاخ و پری دریایی نیز در این اثر مصور شده است. استناد وی در تصویرسازی اسب شاخدار مربوط به بررسی شاخ‌های مخروطی بلند در مجموعه‌های اروپایی است. از این رو وی دو اسب شاخدار را در حال حرکت به سمت کشتی نوح تصویرسازی می‌کند. تلاش در تحقیق و پژوهش حتی در تصویرسازی موجودات خیالی وی را به تفحص در مغازه‌های جعلی فروشی چینی و یا اشیایی که از هلند و هند وارد شده بودند، کرده است. دیگر اثر مورد بحث وی در این کتاب مربوط به تصویر کرگدن است که کپی شده از یک اثر مشهور قدیمی چاپ چوب در سال ۱۵۱۵ است. مجموعه پرندگان در این اثر حاوی تصاویری از پرندگان کمیاب است که به وسیله کشتی به عنوان هدیا به دربار چارلز پنجم از هند شرقی ارسال می‌شدند و اغلب به واسطه عدم آگاهی از شرایط نگهداری بلافاصله تلف می‌شدند. توضیحاتی در مقابل پرندگان که بدین صورت است: اغلب بدون بال و با پرهای رنگی بزرگ هستند، پرواز نمی‌کنند مگر در مقابل باد. به آن‌ها پرندگان الهی می‌گفتند و از بهشت زمینی می‌آیند. سری کوچک و منقاری بزرگ دارند. حیوانات عمدتا از زاویه نیم‌رخ نمایش داده شده‌اند که تلاشی در جهت ترسیم بهترین حالت از زاویه دید و نمایش بهتر از بدن آن حیوان است. اگرچه ترکیب زاویه نیم رخ و زاویه تمام رخ در دیگر اعضا همچون چشم دیده می‌شود که این امر گواه دیگری در تلاش برای هرچه بهتر نشان دادن و توصیف حیوانات است. به واسطه این امر، طراح پاهای حیوانات را در دو حالت پس و پیش قرار داده و گاهی حیوان را از زاویه بالا ترسیم کرده است. نورپردازی و سایه روشن در ترسیم حیوانات به ۲ قسمت تیره و روشن تقسیم شده است که به واسطه تکنیک چاپ میسر شده است. خطوط همگی مجزا از هرگونه ارزش خطی و به یک ضخامت هستند. تمامی جزئیات از فلس، پر، منقار و موها همگی به تفکیک ترسیم شده و در جهاتی برای نشان دادن تیرگی روشنی فواصل میان خطوط کم شده است. این مجموعه پس از ارسطو اولین اثر جانورشناسی رنسانس محسوب می‌شود و به واسطه ثبت اینگونه آثار، گسنر را به عنوان پدر گیاه‌شناسی، جانورشناسی مدرن و کتاب‌شناسی معرفی می‌کند، به همین دلیل تعدادی از گیاهان و حیوانات را به نام وی نامگذاری کرده‌اند.
بام طراحی
انیس تبرایی
