در زادروز کاوه گلستان
کاوه گلستان را با عکسهای مستند از وقایع اجتماعی، انقلاب 57 و جنگ ایران و عراق میشناسند. در واقع نام او با انتشار عکسهایش از انقلاب در مطبوعات معتبر جهان، در میان عکاسان بین المللی مطرح و مشهور شد.
کاوه گلستان هفدهم تیرماه سال 1329 در آبادان متولد شد. او فرزند ابراهیم گلستان کارگران سینما و داستاننویس است. او که اساسا دغدغه اجتماعی داشت، پیش از انقلاب مجموعه عکسهایی از زنان روسپی «شهر نو»، «کارگران» و «مجنون» ثبت و نگاه خاص خود را نیز ارائه کرده بود. با شروع انقلاب به ثبت لحظههای این رویداد سیاسی ـ اجتماعی پرداخت. نگاه و رویکرد متفاوت گاستان به عکاسی مستند اجتماعی سبب شد که بسیاری از عکسهای وی در مطبوعات داخلی و خارجی منتشر شده و مورد توجه قرار بگیرند و همچنین جایزههایی را هم برای وی به ارمغان آوردند.
پیش از انقلاب، مدتی از کار عکاسی خبری و مستند اجتماعی محروم شد و در آن زمان به خلق عکسهایی روی آورد که مجموعه «از دیو و داد» نام دارد. این مجموعه به نوعی حاصل کلاژ تصاویر محتلف و ثبت تصویر نهایی با دوربین عکاسی پولاروید است. او در این آثار روحیه هنرمندانه خود را آشکار کرده و زنان را در چنبره هیولاهای غریب به تصویر کشیده است.
با شروع جنگ ایران و عراق کاوه گلستان دوباره به عکاسی مستند اجتماعی و در واقع عکاسی جنگ پرداخت. او که تجربه و رویکرد خاصی در فتوژورنالیسم داشت، عکسهای گویا، گیرا و تاثیرگذاری از جنگ و تبعات آن ثبت کرد. خود او درباره تجربهاش از جنگ گفته : «گاهی اوقات احساس میکردم لاشخورم؛ چون با هلیکوپتر به هر جا که کشتوکشتار بود میرفتیم؛ عکس میگرفتیم و جنازه جمع میکردیم. در طول جنگ دستمالی داشتم که همیشه همراهم بود. این دستمال را بارها شستهام؛ به آن گلاب زدهام، اما کماکان بوی مرگ میدهد. احساس میکنم دیگر هیچ چیز مرا نمیترساند. هیچ چیز حیرتزدهام نمیکند. من نهایت آن را دیدهام.»
او نگاه جدیدی به عکاسی اجتماعی و مطبوعاتی ایران معرفی کرد؛ نگاهی انسانی، حساس و عاطفی. اغلب عکسهایش به وجوه مختلفی از موضوع و آنچه رخ داده، اشاره دارند و انگار داستانی را حکایت میکنند که خواب از چشمان ما میرباید. نگاه حساس و ظریف گلستان ما را به تامل در تصویری که پیش رویمان قرار داده وامیدارد؛ تصویری از واقعیتی گریزناپذیر. چنین است که بسیاری از عکسهایش بارها در موزههای معتبر به نمایش درآمده و برخی از آنها در گنجینه این موزهها نگهداری میشوند.
کاوه گاستان که به قول خودش «برای ثبت حقیقت به دنیا آمد»، چند روز قبل از سقوط صدام، در روز سیزدهم فروردین 1382 در منطقه کفری سلیمانیه عراق جان خود را از دست داد.
بام عکاسی
بهار وفایی