بانو ی هنر مدرن لبنان

31

درباره سلوی شقیر

سلوی روضه شقیر (Saloua Raouda Choucair)، هنرمند پیشگام لبنانی که تابلوهای انتزاعی رنگارنگ و مجسمه‌های پیچیده‌اش با اشکال ارگانیک که از چوب، سفال، آلومینیوم و سایر مواد ساخته شده بودند تا همین اواخر در خارج از وطنش چندان شناخته شده نبود، 24 ژوئن 1916 در بیروت متولد شد. او در دانشگاه آمریکایی بیروت در رشته فلسفه تحصیل کرد. اقامت در مصر تا سال 1943 در پیشرفت او بسیار مهم بود، زیرا علاقه به معماری اسلامی مصر را در وی برانگیخت و تأثیر عمده‌ای بر رویکرد او در استفاده از عناصر هندسی در هنر انتزاعی داشت. او سال‌ها بعد در مصاحبه‌ای گفت: «تمام قوانینی که من به کار می‌گیرم، برگرفته از طراحی هندسی اسلامی است. من در خیابان‌ها و مساجد قاهره گشتم و چشم‌اندازی را که می‌خواستم پیدا کردم.»

مروری بر آثار

در سال ۲۰۱۳، نمایشگاه مروری بر آثار شقیر در تیت مدرن برگزار شد. این نمایشگاه شامل تعدادی از نقاشی‌های فیگوراتیو وی بود که او با خطوط کم‌رنگ و رنگ‌های جسورانه در دهه ۱۹۴۰ نقاشی کرده بود. همچنین مجموعه‌ای از مجسمه‌های او که از دهه ۱۹۶۰ به بعد ساخته بود. لورا کومینگ در نقدی بر این نمایشگاه در گاردین نوشت: «سلوی روضه شقیر نام جدیدی در میان هنرمندان فوق‌العاده است.»

جسیکا مورگان، که این نمایشگاه گذشته‌نگر را با همراهی آن کوکسن برگزار کرد، در سال ۲۰۱۵ گفت که نقاشی از شقیر را در یک گالری در بیروت دیده بوده و در مورد اثر و هنرمندش سؤال کرده و فهمیده بود که او هنوز در بیروت زندگی می‌کند. مورگان می‌گوید: «ما به استودیوی او رفتیم و کل کارهای عمر او در آنجا بود، اساساً به این دلیل که او واقعاً چیزی نفروخته بود، برای ما انگار یک کشف کامل بود.» تمام قطعه‌های نمایشگاه تیت مدرن از این گنجینه آمده است.

زندگی و آثار

اواخر دهه ۱۹۴۰ شقیر به پاریس نقل مکان کرد و وارد آکادمی گراند شومیر شد و در استودیوی فرنان لژه کار کرد. در سال ۱۹۵۱ به بیروت بازگشت و به کار خود ادامه داد و از طریق نوشته‌هایش به عضوی حیاتی از صحنه فکری آن تبدیل شد. از آنجایی که او یک زن و هنرمندی بود که به صورت انتزاعی کار می‌کرد، در لبنان مورد توجه جدی قرار نمی‌گرفت. شقیر در سال ۲۰۱۳ به نیویورک تایمز گفت: «من هنر را با نقاشی فیگراتیو شروع کردم، اما خیلی زود به انتزاع روی آوردم، زمانی که مردم در بیروت تازه امپرسیونیسم را کشف می‌کردند. در دهه ۱۹۶۰، کسی به من توجهی نمی‌کرد و بعد از این‌که اندکی توجه به کار من شد، جنگ شروع شد.» یکی از آثار موجود در نمایشگاه تیت در جریان ناآرامی‌های پایتخت لبنان توسط بمبی آسیب دیده بود و هنوز هم سوراخ‌هایی روی آن وجود دارد.

ریاضیات، فیزیک، علوم، نوشته‌های صوفیانه و معماری و طراحی مدرن همگی از علایق شقیر بودند، شاید به این دلیل که او از طرفداران جدی لوکوربوزیه بود. البته او از این حرف که کارش تحت تأثیر هنر اروپا بوده است، آزرده خاطر شد. او در همان مصاحبه‌ با نیویورک تایمز گفت: «من از همه چیز تاثر گرفته‌ام و از طرفی هنر اروپا بر همه جا تاثیر گذاشته، این یک تاثیر جهانی است. آنچه من تجربه می‌کنم، همه افراد دنیا تجربه می‌کنند.»

هرچند که بسیاری نقاشی‌های او را تحت تاثیر هنرمندانی چون کاندینسکی و لوکوربوزیه می‌دانند و مجسمه‌هایش را متاثر از آثار باربارا هپوورث و هنری مور، اما برخی هم هندسه موجود در نقاشی‌ها و چفت و بست مجسمه‌هایش را برگرفته از هندسه نقوش هنر اسلامی و فرهنگ خاورمیانه می‌دانند و او را نماینده هنر مدرن لبنان به‌شمار می‌آورند. او که اواخر عمر از آلزایمر رنج می‌برد، 26 ژانویه 2017 در سن صد سالگی درگذشت.

بام پیکرسازی
بهمن تندرکیا

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد.