در زادروز سعیت مادن
سعیت مادن [سعید مدن] (Sait Maden) شاعر، مترجم، نقاش و یکی از مهم‌ترین چهره‌های طراحی گرافیک ترکیه بود. او که سوم ماه می 1931 در چوروم ترکیه به دنیا آمد، از سیزده سالگی شعر می‌سرود و در شانزده سالگی یادگیری زبان فرانسه را آغاز کرد. بعدها اسپانیایی آموخت تا بتواند لورکا را از زبان اصلی ترجمه کند. از سال 1949 تا 1955 به تحصیل در رشته نقاشی آکادمی هنرهای زیبای استانبول مشغول بود.
مادن بین سال‌های 1955 تا 1960 به عنوان کار جنبی به طراحی لوگو، تابلوهای تبلیغاتی، دکورهای تئاتر و پوسترهای سینما پرداخت. پس از سال 1960 بود که او بر طراحی گرافیک تمرکز کرد. او حدود هشت هزار جلد کتاب و مجله، بروشور، بسته‌بندی، برچسب و حدود پانصد لوگو طراحی کرده است. او برخی از فونت‌های مورد استفاده در کتاب‌هایش را خود طراحی کرد و همچنین برای طراحی بسیاری از پوسترهای انتخاباتی سیاسی از ترکیب آن‌ها و تایپوگرافی بهره برد. در سال 1964 استودیوی خود را تاسیس کرد. گرایش عمده او، به ساختارگرایی یا کانستراکتیویسم بود و همین امر تقارن و تخت‌بودگی را به ویژگی اصلی آثار وی تبدیل نموده است.
تاریخچه طراحی گرافیک ترکیه
او از بنیانگذاران انجمن هنرمندان گرافیک ترکیه در سال 1969 بود و مدتی هم ریاست این انجمن را بر عهده داشت. در سال 1979، سعیت در تلاش برای مستندسازی تاریخچه طراحی گرافیک ترکیه، پروژه کتاب «هنر گرافیک ترکیه از آغاز تا امروز» را آغاز کرد. این اولین کتاب در نوع خود برای ترکیه بود. اگرچه او به دلیل کمبود وقت و عدم حمایت کافی نتوانست کتاب را تکمیل کند، اما بخش‌هایی از این پروژه در مجله “هنر گرافیک” و بخشی در مجله “Cevre” منتشر شد. او در یک سخنرانی، از سطح طراحی گرافیک و آموزش آن در ترکیه انتقاد کرد و همین امر دلیل اصلی عدم حمایت از کار او است.
سعیت مجموعه لوگوهایی خود را در کتابی با عنوان “نشانه‌ها” (Simgeler) در سال 1990 منتشر کرد. او در مقدمه این کتاب نوشته: «از زمانی که اولین لوگو را طراحی کردم، که در سال 1955برنده جایزه شد، پنجاه سال است که یک ناظر بوده و همواره کار کرده‌ام. نگاه کردم و تمرین کردم.» سادیک کاراموستافی در مورد سعیت گفته: «منصفانه است که بگوییم او طراحی است که رویکرد تایپوگرافی معاصر را برای طراحی گرافیک ترکیه به ارمغان آورده است.»
سعیت مادن که اهمیت بسیاری برای ادبیات قائل بود، در سال 1996 انتشارات چکیردک را به منظور انتشار کتاب‌های شعر و ترجمه تاسیس کرد. او در مصاحبه‌ای می‌گوید: «در واقع، منبع اصلی آثار گرافیک من، سویه شاعر من است.» چنین است که نحوه روایت خاصی را که به قول خودش، از ادبیات هدیه گرفته بود، در آثار گرافیکی خود به‌کار گرفت. مادن که بسیاری او را نماد گرافیک مدرن ترکیه می‌دانند، نوزدهم ژوئن 2013 درگذشت.
بام گرافیک
گردآوری و ترجمه: بهار وفایی
