رنه مالته، عکاس طناز
رنه مالته (René Maltête) در دهههای سی و چهل قرن بیستم میلادی بزرگ شد، زمانی که بیشتر عکسها از مردانی با کت و شلوارهای ضخیم گرفته میشد که به شدت ناراضی به نظر میرسیدند و به دوربین عکاسی خیره میشدند. اغلب عکسهای آن دوران معمولاً جدی و حسابشده بودند. بیشتر عکسها یا پر زرق و برق بودند یا مناظر چشمنواز و یا برای کاربردی خاص گرفته میشدند و مطمئناً خندهدار هم نبودند. مالته از نخستین عکاسانی بود که به طنز کنایی روی آورد موضوعها و موقعیتهای طنزآمیز را با دوربین خود شکار کرد.
با گذشت زمان و دسترسی افراد بیشتر به دوربینها، ژست گرفتن در مقابل دوربین عکاسی، خاصه برای عکس یادگاری تبدیل به عادت شد. از سوی دیگر خیابان جایی بود که میشد زندگی واقعی را فارغ از صحنهآراییهای نمایشی ثبت کرد. در آغاز رواج عکاسی خیابانی بود که مالته تصمیم گرفت طنز موقعیتهای انسانی را نشان دهد، بنابراین عکسهای خیابانی عجیب و غریب و اغلب خندهداری میگرفت.
رنه مالته که هشتم ماه می 1930 متولد شد، در شانزده سالگی با یک دوربین پونتیاک 6×9 عکاسی را آغاز کرد. در سال 1951، مالته بیستویک ساله به پاریس نقل مکان کرد و با برخی از بزرگان عکاسی آن زمان آشنا شد. سه سال بعد یک دوربین سمیفلکس (Semflex 6×6) خرید به این امید که یک عکاس حرفهای جدی شود، اما شکست بزرگ او با مجموعهای از عکسها همراه شد که کمی جدیتر بودند.
کمی بعد، او به خاطر صحنههای «تصادفی»اش از زندگی خیابانی که مملو از طنز طنز بود، شناخته شد. او نشان میداد که چگونه خندهدارترین چیزهایی که در زندگی اتفاق میافتد، اغلب تصادفی بوده و فقط به زمانبندی خوب مربوط میشود. رنه مالته به معنای واقعی کلمه، نگاه به عکاسی و بازی عکاسانه را برای همیشه تغییر داد. او عکسهای آنی و سرگرمکنندهای از زندگی فرانسویها میگرفت؛ گاهی برای سرگرمیهای بصری ساده و گاهی برای برانگیختن اندیشههای فلسفی.
هر چند که در 1960 نخستین کتاب عکسهای مالته با عنوان «پاریس خیابانها و آهنگها» منتشر شد، اما تا سال 1973 برای امرار معاش کارهای بسیار متفاوتی هم انجام میداد. در سال 1973 مالتته به درو نقل مکان کرد؛ جایی که او و دوستانش جشنواره «هنر دور» (Art en Dreux) Art en Dreux را راهاندازی کردند. هفت سال بعد او همچنین یک جشنواره شعر را در آنجا تاسیس کرد.
رنه مالته، عکاس لحظههای شوخ و صمیمانه زندگی، بیست و هشتم نوامبر 2000 درگذشت، اما میراث نگاه طنازانه او به شهر و آدمها همچنان بر عکاسی خیابانی سایه افکنده است.
بام عکاسی
نویسنده: بهمن تندرکیا