حیف از بوداها!

حیف از بوداها!
طالبان خرابه‌های بامیان را در جستجوی گنج حفاری می‌کند.
دانشمندان افغان از خبر تخریب بیشتر سایت میراث جهانی یونسکو،
جایی که دو مجسمه عظیم بودا در آخرین باری که طالبان
در سال ۲۰۰۱ به قدرت رسیدند، به طرز تکان دهنده‌ای ویران شدند، وحشت دارند.

طالبان سعی داشته از سال گذشته که باری دیگر بر افغانستان مسلط شد،
چهره‌ای ملایم‌تر از خود نشان دهد. آنها حتی مکان بقایای بوداهای
مربوط به قرن ششم میلادی را در اکتبر ۲۰۲۱ به روی بازدیدکنندگان
و گردشگران بازگشایی کردند. بازدیدکنندگان با هزینه ۵ دلار
می‌توانستند از ناحیه دیدن کنند و از سوراخ های غول پیکری
که زمانی چهره بوداها بوده‌ است، عکس بگیرند.

اما ملا عبدالله سرحدی که در نوامبر ۲۰۲۱ به‌عنوان فرماندار
منطقه کار خود را آغاز کرد، پس از شنیدن شایعه‌ای مبنی بر
وجود گنج مدفون در زیر این مکان، شروع به حفاری کرده است.
مردم محلی به آرت نت نیوز گزارش دادند که سرحدی در اواسط ژانویه،
ناگهان منطقه اطراف ویرانه‌ها را بست و به کارگران دستور داد
به دنبال گنج باشند. هنگامی که اخبار به وزارت فرهنگ طالبان
در کابل رسید، به سرعت دستور توقف کاوش داده شد ولی سرحدی
این دستور را نادیده گرفت و گفت که او “مسئول بامیان” است.

حمید نوید، مورخ هنر افغانستان و استاد سابق دانشگاه کابل،
که کارش شامل تحقیقات گسترده در مورد بوداهای بامیان بوده است،
گفت که سرحدی به دنبال گنجینه‌ای مانند گنجینه طلای باختری
است که در مقبره‌های تیلیا تپه (سایتی باستانی در شمال افغانستان
که در سال ۱۹۷۸ کاوش شد) پیدا شده است.

نوید گفت: “بر اساس شایعات، احتمالا یک شاهزاده خانم
با تمام جواهراتش در بامیان دفن شده است، اما هیچ باستان شناسی
آن را تایید نکرده است”. “مطمئناً این شایعه صحت ندارد و ما نمی دانیم
چه کسی این تصور از گنج دفن شده را در ذهن فرماندار انداخته است،
اما او به تنهایی و به شکلی بسیار غیرحرفه‌ای، حق ندارد در مکانی که
تحت پوشش یونسکو به عنوان میراث جهانی است، کاوش انجام دهد”.
سرحدی از تندروهای طالبان و متهم به جنایت جنگی است.

او در حکومت طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، در
مناصب ارشد خدمت کرد و طبق گزارش‌ها در اوایل سال
۲۰۰۱ در یک سری قتل‌عام در بامیان و در تخریب بوداهای بامیان شرکت داشت.
او همچنین به مدت شش سال در گوانتانامو بود
و در سال ۲۰۱۲ آزاد شد. استادان متعدد و نگران
افغانستان به رهبری نوید، نامه‌های SOS را برای یونسکو تهیه کرده‌اند
(که به‌طور عمومی نیز منتشر شده است) و از این نهاد خواسته‌اند
که برای حفاظت از سایت میراث جهانی اقدام کند.

در بخشی از نامه SOS به یونسکو که توسط ARCH
نوشته شده، آمده است: “ما گزارش های متعددی را
از منابع مورد اعتماد در بامیان دریافت کرده‌ایم که
مربوط به حفاری در دو مکان، زیر بقایای بودای عظیم الجثه
و مقبره‌های مشکوک در نزدیکی آن است.

” مولوی سیف الرحمن محمدی، ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان
در بامیان گفت که حفاری متوقف شده است. او گفت:
“من در حال حاضر در محوطه بودا هستم و ما هر روز
به خوبی از تمام مکان‌های تاریخی محافظت می‌کنیم
و محوطه باستانی تحت کنترل است.”
دولت طالبان در کابل نیز مدعی شده است که سرحدی
حفاری را متوقف کرده است، اما منابع محلی در بامیان
و رسانه‌های اجتماعی گزارش می‌دهند که او به هیچ‌کس؛
از جمله چندین هیأت از وزارت فرهنگ، اجازه نمی‌دهد تا به محل نزدیک شوند.

به گزارش سرویس خبری فارسی صدای آمریکا،
مردان فرماندار همچنان راه رسیدن به این مکان
تاریخی را مسدود کرده‌اند. همچنین نگرانی‌هایی
مطرح شده است که فرماندار اکنون چاله‌هایی
که حفر شده را با بتن پر می‌کند و باعث
به خطر افتادن بیشتر سایت می‌شود. با وجود
این اطمینان‌ها مبنی بر اینکه حفاری متوقف شده است،
نوید همچنان نگران است.

نوید گفت: “ما هنوز نمی‌دانیم چه خبر است زیرا والی
طالبان به تنهایی و تحت تأثیر برخی افراد، این کار را انجام داده است
و کارگران مسئول حفاری به هیچ کدام از دو زبان رسمی افغانستان،
یعنی پشتو و فارسی صحبت نمی‌کنند  و اینکه هیچ خبرنگار بی‌طرفی
در افغانستان باقی نمانده است تا وضعیت را به طور دقیق گزارش کند.

تا زمانی که نهادی بین المللی مانند یونسکو بتواند مداخله کند،
بامیان همچنان در معرض خطر قاچاق آثار باستانی بین‌المللی
قرار دارد. به گفته زماریالای طرزی پروفسور و باستان شناس افغانستان،
گنج‌های مدفون زیادی در بامیان وجود دارد. طرزی در سال ۲۰۰۸
بقایای یک بودای غول پیکر خفته به طول ۱۹ متر را در این استان پیدا کرد.

طرزی هنوز در جستجوی بودای خفته ۳۰۰ متری است که
در مجله ژوانزانگ، توسط زائر چینی که در حدود سال ۶۳۰
پس از میلاد به مرکز افغانستان سفر کرده است، توصیف شده است.
دکتر شریل بنارد، رئیس ARCH Internationa،
به آرت نیوز گفت در حالی که ممکن است گنج‌های
زیادی در بامیان وجود داشته باشد، “افراد عادی نباید
به طور تصادفی در میان آثار باستانی متعلق به یک
میراث جهانی بیل بزنند و بعد از اتمام کار، روی آن سیمان بریزند”.

“بیشتر این اقلام بسیار شکننده هستند. برخی از آنها از گل رس پخته نشده ساخته می‌شوند. باید بدانید چه کار می‌کنید وگرنه بیشتر از آنچه کشف می‌کنید، نابود خواهید کرد.  بنابراین افغانستان ممکن است گنج های غیرقابل جایگزینی را از دست بدهد”.

بام خبر
دبیر خبر: فرهنگ پارسی‌کیا
تهیه و تنظیم خبر: سارا خلیق
منبع: خبرگزاری Artnet news