بازتاب تردید
به بهانه زادروز نصرت‌اله مسلمیان
تلفیق پیکرنمایی و انتزاع از مهم‌ترین ویژگی‌های نقاشی نصرت‌اله مسلمیان است. او که سال ۱۳۳۰، در سلماس متولد شد، دانش‌آموخته رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. در سال ۱۳۵۹ به عضویت هیات علمی دانشکده هنرهای زیبا درآمد و جزو اولین گروه استادان اخراجی پس از انقلاب فرهنگی است. مسلمیان کار خود را با نقاشی‌های اکسپرسونیستی آغاز کرد و تا اواخر دهه 1360، با همین شیوه به مضمون جنگ پرداخت. سپس با نگاهی به نگارگری ایرانی، فضای خاص خود را ایجاد و دنبال کرد و در این مسیر برخورد انتزاعی و نمادین را هم تجربه کرد.
فضای انتزاعی و رنگارنگ آثار او در نگاه نخست، هیجانی شادمانه را تداعی می‌کنند، اما در واقع حاکی از فجایع تراژیک زندگی بشری هستند
او همواره دغدغه‌های اجتماعی داشته، با بهره‌گیری از کهن الگوها، نمادهای اساطیری و استعاره‌های شاعرانه و ایجاد تصاویری کلاژگونه، مخاطب را با موقعیت‌های متفاوت در لایه‌های پیچیده معنایی مواجه می‌کند. به گفته رویین پاکباز «مسلمیان مسئله‌ای را پیش روی نقاشی خود می‌نهد که حل آن مستلزم دستیابی به یک زبان تلفیقی جدید است، که این کندوکاو در دو قلمرو زیبایی‌شناختی مختلف را ایجاب می‌کند. اما طرح مسئله سنت و نوآوری برای هنرمندی انسان اندیش چون مسلمیان یک سلسله پرسش‌های فلسفی را نیز پیش می‌آورد، به ویژه آن که هویت انسان معاصر ایرانی از دغدغه‌های اساسی او است.»
فضاسازی پیچیده و چندگانه، تلفیق فیگوراسیون و انتزاع، تعدد لایه‌های تصویری و تعلیق زمانی و مکانی از ویژگی‌های کار مسلمیان است. هر چند که فضای انتزاعی و رنگارنگ آثار او در نگاه نخست، هیجانی شادمانه را تداعی می‌کنند، اما در واقع حاکی از فجایع تراژیک زندگی بشری هستند. این دوگانگی ناشی از وضع موجود ویژگی اغلب آثار مسلمیان است. چنان که حمید کشمیرشکن نیز گفته «بوم‌های برانگیزاننده او ابهام و تردید جامعه ایرانی معاصر را بازتاب می‌دهند.»
موقعیت‌های کنایه‌آمیز و معلق میان ثبات و سقوط
مسلمیان در اغلب نقاشی‌های خود از قراردادهای بازنمایی تخطی کرده؛ خطوط رها و مواج بر زمینه بوم و سطوح هندسی تخت، نشانی بر همان چالش همیشگی سطح و عمق در نقاشی و نیز تقابل واقعیت و ادراک است. او با ایجاد لایه‌های تصویری متفاوت، از خطوط مواج با حرکتی سریع تا سطوح تخت و ایستا، حدود دلالت معنایی اثر را گسترش داده است؛ چهره یا پیکری آشنا و وامانده لابه‌لای اشکال هندسی، چشمی سیاه و تاریک و چشمی اشکبار، سطوحی پاره پاره بر بستری نامعلوم و نشانه‌های دیگری از این دست که همواره در موقعیتی کنایه‌آمیز و معلق میان ثبات و سقوط به تصویر درآمده‌اند، افقی گسترده‌ای برای خوانش‌های متفاوت را در برابر دیدگان ما قرار داده است.
#بام‌نگر
نویسنده: زروان روح‌بخشان
تصاویر:
برای خرید نسخه کاغذی پشت بام به این لینک مراجعه کنید.
شرکت نگاه روشن پارس حامی پشت‌بام
