رقصی چنین میانه میدانم آرزوست
به بهانه روز جهانی رقص
امروز نهم اردیبهشت، برابر با بیست و نهم آوریل، روز جهانی رقص است. در سال ۱۹۸۲ کمیته رقص موسسه بین المللی تئاتر (ITI)، همکار اصلی هنرهای نمایشی یونسکو، روز ۲۹ آوریل، یعنی سالگرد تولد ژان ژرژ نوور (۱۸۱۰-۱۷۲۷)، خالق باله مدرن را به عنوان روز جهانی رقص به ثبت رساند. هدف از این نام‌گذاری ارج نهادن به رقص به عنوان زبانی جهانی است؛ زبانی که انسان‌ها را در صلح و دوستی به هم نزدیک می‌کند.
رقص بازتاب‌دهنده فرهنگ، نگرش و تاریخ یک جغرافیا و مردمانش است؛ زبانی نمادین که آدمی از آن برای ایجاد ارتباط و بیان عقاید و عواطف استفاده کرده است؛ زبان و بیانی بی‌پایان!
در ایران‌زمین به لطف تنوع فرهنگی و غنای تاریخی، این هنر همواره در قلب اقوام مختلف ریشه داشته و دارد. هرچند در چند این امر در چند دهه اخیر نادیده گرفته شده، اما حال به خوبی می‌دانیم که نبود چنین هنر و زبانی چقدر سیاهی و خمودگی بر روح مردمان یک سرزمین تلمبار می‌کند.در این میان باله یکی از رقص‌هایی است که جنبه بین المللی پیدا کرده و تاریخ آن در ایران به کلاس‌های مادام کرنلی، مهاجر روس، در سال ۱۳۰۷ و در تهران برمی‌گردد. پس از او دو مهاجر ارمنی تبار، مادام یلنا و سرکیس جانبازیان در سال‌های ۱۳۱۲ و ۱۳۱۷ کلاس‌هایی در تبریز و قزوین دایر کردند. اولین نهاد رقص حرفه‌ای در ایران به نام «استودیوی هنرهای باستانی ایران» در دهه 1320 توسط نیلا کرم-کوک شکل گرفت که ترکیبی از حرکات باله، رقص سنتی و فولکلور را ترویج می‌کرد.
در دهه ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ و هنر ایران، با الهام از کشورهای اروپایی تصمیم به ایجاد سازمان باله در سطح ملی گرفت و از تعدادی کارشناس خارجی برای پایه‌ریزی باله و اپرای ملی ایران و گشایش تلار رودکی دعوت به همکاری کرد. سرانجام نژاد احمدزاده در سال ۱۳۳۷ «سازمان باله ملی ایران» را بنیان نهاد که یک دهه بعد به اپراخانه تازه تاسیس تهران، تالار رودکی، نقل مکان کرد و در طول سال‌های بعد به یکی از معتبرترین سازمان‌های هنر ایران در سطح بین المللی تبدیل شد.
با انقلاب ۱۳۵۷، فعالیت این سازمان هنری متوقف شد. آخرین اثر باله‌ای که در سازمان باله ملی ایران تولید شد و در تالار رودکی بر روی صحنه رفت، باله «زیبای خفته» در فصل هنری پاییز ۱۳۵۷ (اکتبر ۱۹۷۸) بود.
نویسنده: فاطمه صفرپور
تصاویر:
