همچو ورم کرده تنی گرم در استاده هوا
بیست و یکم آبان زادروز علی نوری اسفندیاری است که او را با نام نیما یوشیج میشناسیم. وی که به سال 1276 در یوش زاده شد، در سال ۱۳۰۰ منظومه «قصه رنگ پریده» را که یک سال پیش سروده بود، در هفتهنامه «قرن بیستم» میرزاده عشقی به چاپ رساند. یک سال بعد شعر «ای شب» او درٔ هفتهنامه «نوبهار» منتشر شد. نیما گفته: «در پاییز سال ۱۳۰۱ نمونهٔ دیگری از شیوهٔ کار خود «ای شب» را که پیش از این تاریخ سرودم و دست به دست و مردود شده بود، در روزنامهٔ هفتگی «نوبهار» دیدم.»
«شعر نو» عنوانی بود که خودِ نیما بر هنرش نهاد
نیما پس از مدتی به تدریس در مدرسههای مختلف از جمله مدرسه عالی صنعتی تهران و همکاری با روزنامههایی چون مجله موسیقی و مجله کویر پرداخت. انقلاب نیما با دو شعر «ققنوس» (بهمن ۱۳۱۶) و «غراب» (مهر ۱۳۱۷) آغاز شد. او این دو شعر را در مجلهٔ «موسیقی» منتشر کرد.
بسیاری مجموعه تاثیرگذار «افسانه» را اوج شعر نیما میدانند که در فضای راکد شعر ایران، انقلابی به پا کرد و تمام بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. «شعر نو» عنوانی بود که خودِ نیما بر هنرش نهاد. او با آگاهی از قابلیتهای زبان و ادبیات فارسی و همچنین آشنایی با زبان و ادبیات فرانسوی، شعر نو را بنیان نهاد. نیما در بیان عواطف شخصی جسور بود و کلامی گیرا داشته و از سوی دیگر با بهرهگیری از عناصر طبیعی و بیانی رمزگونه به ترسیم سیمای جامعه پرداخته است.
اشعار نیما همپایهٔ شاعران سمبولیست بنام جهان
بسیاری از شاعران و منتقدان، اشعار نیما را نمادین و او را همپایهٔ شاعران سمبولیست بنام جهان میدانند. نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که با عنوان «روجا» منتشر شده است. نیما یوشیج درحالیکه به علت سرمای شدید یوش، به ذاتالریه مبتلا شده بود، برای معالجه به تهران آمد، اما معالجات تاثیری نداشت و در ۱۳ دی ۱۳۳۸ درگذشت. هنرمندان بسیاری همچون هانیبال الخاص، مرتضی ممیز و بسیاری دیگر، چهره وی را ترسیم کردهاند. تصاویر این مطلب اثر بهمن محصص هستند؛ طراحی چهره نیما و تصویرسازی شعرهای او به سال 1338 که محصص نام هر شعر را در کنار امضای خود آورده است.
تصاویر:
اول: طراحی چهره نیما
دوم: تصویرسازی شعر «قو قو لی قو»
سوم: تصویرسازی شعر «مرغ مجسمه»
چهارم: تصویرسازی شعر «غراب»
پنجم: تصویرسازی شعر «جغدی پیر»
ششم: تصویرسازی شعر «آقا توکا»
هفتم: تصویرسازی شعر «اندوهناک شب»
هشتم: نیما یوشیج، بهمن محصص و نیکلاس بوویه در منزل نیما، سال ۱۳۳۱ – عکاس تیری ورنه (نقاش سوییسی)
بام تاریخ
به قلم زروان روحبخشان