«پس از پایان هنر»
آرتور دانتو فیلسوف و نظریه پرداز که برای مجله چپ لیبرال «نیشن» مطلب می‌نوشت، در مقاله‌ای با عنوان «پس از پایان هنر» نوشته است: ماهیت هنر از دهه ۱۹۷۰ و واپسین دم هنر پیشتاز، دستخوش تغییرات بنیادین شده و امروز به معنای واقعی کلمه پساتاریخی است. در دیدگاه‌های مدرنیستی و پیشتاز آن‌چه مطرح می‌شد ،مفهوم پیشرفت تاریخی – به سمت انتزاع صوری، یا تلفیق هنر و زندگی بود. [اما] زندگی تازه آنگاه آغاز می‌شود که داستان به فرجام می‌رسد. کسانی که امروز از هنر انتظار پیشرفت دارند، متوجه اصل مطلب نشده‌اند و آن این که ما به نقطه سنتز نهایی رسیده‌ایم.
هنر اینک وارد سرزمین بهشتی و آفتابی رواداری همگانی شده
گرچه دانتو از شخص خاصی نام نمی‌برد، اما این موضع نزدیک به دیدگاه‌های سیاسی فرانسیس فوکویاما، در کتاب پر سر و صدایش،«پایان تاریخ و آخرین انسان»،است واز سوی دیگر استواراست بر این استدلال هگلی که گرچه رویدادها همچنان رخ می‌دهند، اما تاریخ به انتهای خط رسیده و ما باید تا ابد با یکی از مدل‌های همین نظامی که هم‌اکنون در آن به سر می‌بریم، سر کنیم. بر همین قیاس، از نظر دانتو، هنر نیز پس از پشت سر گذاشتن شب دیجور دهه ۱۹۷۰، (دهه‌ای که او آن را به سبب فضای سیاست‌زده هولناکش، به دوران تاریک قرون وسطا تشبیه می.کند)، اینک وارد سرزمین بهشتی و آفتابی رواداری همگانی شده و دیگر از آن جا بیرون نمی‌رود. در این سرزمین اصولا بین اشکال گوناگون آمیزش سبک‌ها یا به هم چسباندن روایت‌ها هیچ فرقی نیست.
هنرمندان، رها شده از زیر بار تاریخ
حرف دانتو این است که هنر معاصر، معاصر هست، اما به معنایی بیش از متعلق به امروز بودن؛ «دوران معاصر از یک منظر، دوران بی‌نظمی اطلاعاتی و وضعیت آنتروپی زیبایی‌شناختی تمام و کمال است. اما به همان اندازه دوران آزادی تمام و کمال نیز هست.» این آزادی محصول نگرشی به هنر بود که با پرسش‌های فلسفی درباره وضعیت وجودی هنر همراه بود و دیگر ربطی به پرسش‌های مربوط به ظاهر هنر نداشت. هنرمندان، رها شده از زیر بار آن تاریخ، می‌توانستند «هر طور که دلشان می خواست، برای هر هدفی که دلشان می‌خواست، یا اصلا بدون هیچ هدفی» اثر تولید کنند. این دستاوردی است کاملا آرمانشهرانه، که دانتو بی‌پروا آن را با رویای مارکس و انگلس درباره کمونیسم مقایسه می‌کند، یعنی سودای تحقق دنیایی که افراد در آن آزادانه استعدادهایشان را با هر فعالیتی که دلشان می‌خواهد شکوفا سازند.
برگرفته از کتاب : استالابراس، جولیان، (1394)، هنر معاصر، احمدرضا تقا، تهران؛ نشر ماهی.
#بام_فلسفه_هنر
دبیر: سینا یعقوبی
تصاویر:
گروه معماری کارند حامی شماره پنجم پشت‌بام
اخبار هنرهای تجسمی را در پشت بام پیگیری کنید.
برای خرید نسخه کاغذی پشت بام به این لینک مراجعه کنید.
