رنگدانه‌های آبی در اروپای پیش از صنعتی شدن در اکثر مواقع قیمتی بیشتر از طلا داشتند
در حالیکه رنگدانه آبی در اروپای قبل از صنعتی شدن بسیار
کمیاب بود در آن‌سوی اقیانوس تمدن مایا این رنگ را به وفور
نزد خود داشت. “آبی مایا” که به رنگ نیلی، لاجوردی روشن
است قرن‌ها پیش در مکزیک امروزی مورد استفاده قرار می‌گرفته.
در اروپای قبل از انقلاب صنعتی و ساخت رنگ مصنوعی این
رنگ آبی برای هنرمندان حتی از طلا گران‌تر بود و علت آن
سنگ‌های نیمه قیمتی و گران‌قیمت لاجورد بود که از مناطقی
دور مانند افغانستان امروزی برای ساخت رنگ وارد اروپا می‌شدند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مایاها ۶۰۰ سال قبل
از میلاد مسیح از رنگ آبیِ خود یعنی “آبی مایا” استفاده
می‌کردند و در شهر باستانی چیچن ایتزا می‌توان این رنگ
را پیدا کرد.
مایا نام گروهی از اقوام سرخ‌پوست در جنوب مکزیک و شمال
آمریکای مرکزی و نام تمدّنی قدیمی در همین منطقه‌است.
مایاها که از مشهورترین قبایلسرخپوست بودند، معمولاً
شهرهایشان را در دل جنگل‌های بارانی می‌ساختند. حوزهٔ
زندگی و فعالیت مایاها حدود جنوبی کشور مکزیک و نیز سرتاسر
گواتمالا و السالوادر را شامل می‌شد.
قوم مایا پدیدآورندهٔ یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته
آمریکای مرکزی در دوران پیشاکلمبی بود، که دست‌آوردهای
بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات
داشته‌است.
تمدن مایا و استفاده از رنگدانه آبی
در حالیکه مورخان و دانشمندان حوزه هنر از پیدا کردن منشا
این رنگ آبی درخشان نا امید شده بودند، سرانجام متوجه
چگونگی ساخت آن شدند. این رنگ ماندگار، مقاوم در برابر
سایش، نور خورشید و حرارت با مخلوط کردن گل رسی نادر
با نام پالی گورسکیت و رنگ گیاه añil (نیل وحشی) ساخته
می‌شده.
اهمیت این موضوع از آن جهت است که حتی امروزه ساخت
رنگدانه جدید آبی یک چالش محسوب میشود و جدیدترین
رنگ آبی طی ۲۰۰ سال گذشته توسط شیمیدان
ماس سوبرامانیان در سال ۲۰۰۹ ساخته شده است.
مونیکا کاتز مرمتگر اشیاء در موزه Hispanic
Society Of America به خبرگزار آرت‌نت گفت: “زمانی که
به عنوان مرمتگر این کار را شروع کردم کسی به دنبال این
موضوع نبود.
موزه‌های بزرگ مجموعه‌هایی از نقاشی اروپایی دارند و این
همان جایی است که این تحقیقات ما از آنجا شروع شد و در
پنج سال گذشته تحقیقات زیادی در مورد آبیِ مایا انجام شده
است.”
“Hispanic Society Of America” یک موزه و کتابخانه مرجع برای
مطالعه هنر و فرهنگ‌های اسپانیا، پرتغال و مستعمرات سابق
آن‌ها در آمریکای لاتین، فیلیپین و هندوستان است، این موزه در
آمریکا قرار دارد.
کاتز همچین گفت: “برای شناسایی آبی مایا از آزمایش‌های تهاجمی
استفاده کردیم زیرا این رنگدانه فلزات سنگینی ندارد.”
عدم استفاده از رنگ آبی لاجوردی در اروپا تا
قبل از رنسانس
در سال ۲۰۱۸ یک نمایش از نقاشی‌های استعماری مکزیک
با عنوان “نقاشی شده در مکزیک” که توسط موزه هنر لس آجلس
و مرکز تحقیقات فرهنگی بانامکس مکزیکو سیتی در موزه متروپولین
نیویورک به نمایش در آمد که پس از آن مقاله‌ای توسط خبرگزاری
بی‌بی‌سی منتشر شد که به این نکته اشاره می‌کرد که ممکن
است هنرمندان باروک در مکزیک رنگ آبی مایا را به پالت رنگی
خود اضافه کرده باشند.
تقریبا با اطمینان میشود گفت هنرمندانی همچون خوزه جورس،
بالتازار دا اچاوه، کریستیبال دو ویلپاندو نمی‌توانستند بهای رنگ
اولترا مارین را بپردازند و استفاده از این رنگ در اسپانیای نو
(سلطنت اسپانیا بین سالهای۱۵۱۹-۱۸۲۱ در قاره آمریکا) ثبت
نشده است.
السا آراویو محقق دانشگاه مستقل ملی مکزیک می‌گوید:”
حتی با وجود اینکه در نقاشی”The Immaculate Conception”
اثر بالتازار دا اچاوه از رنگ آبی به صورت ویژه استفاده شده است،
اما بعید است حتی در این اثر از آبی مایا استفاده شده باشد.”
این متن که به‌صورت خبری در مجله آرت‌نت منتشر شده بود،
به دلیل اهمیت بالای تاریخ هنری در بخش خبر پشت‌بام آمده
است.
عکس بیشتر:
اخبار هنرهای تجسمی را در پشت بام پیگیری کنید.
برای خرید مجله پشت بام به لینک زیر مراجعه کنید
