گالری گردی 16 شهریور

Raise the Red Lantern (1991)

کارگردان: ژانگ ییمو

بازیگران: گونگ لی، ما جینگ وو، هِه سای فِی، شائو شوئیفِن، جین شو یوان

محصول: چین و هنگ کنگ

برنده شیر نقره ای جشنواره ونیز(1991)، بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان بفتا (1993)

سینمای چین در دهه هشتاد و نود میلادی شاهد عصری طلایی بود که به واسطه موفقیت های فیلمسازان موسوم به نسل پنجم در عرصه بین المللی درخشید. فیلمسازانی چون ژانگ ییمو، چن کایگه، تیان ژوانگ ژوانگ، ژانگ جون ژائو، لی شائوهونگ، وو زینیو و تعدادی دیگر از این نسل، تربیت شده آکادمی فیلم پکن در دوران سیاست درهای باز دنگ شیائو پینگ و پس از انقلاب فرهنگی چین هستند که اغلب در استودیوهای فیلمسازی شهرستان ها فعالیت فیلمسازی خود را با ساختن فیلمهای مستند و مرکزگریز آغاز کردند و تلاش داشتند سینمای چین را از بقایای سینمای تبلیغاتی دوران انقلاب برهانند. این تحول در فیلمنامه ها و زیبایی شناسی دگرگون شده فیلمها خودنمایی می کند.

ژانگ ییمو از چهره های برجسته نسل پنجم، با کارگردانی نخستین اثر سینمایی خود ” ذرت سرخ” در سال 1988، خرس طلایی جشنواره برلین را از آن خود کرد و نگاه جهان را به سینمای چین جلب نمود. ییمو در فیلمهای بعدی اش با تمرکز بر درامهایی که شخصیت اصلی آن زنی در کشاکش تاریخ پرفراز و نشیب معاصر چین با بازی گونگ لی ستاره سینمای چین بود، تاریخ معاصر چین را در سرنوشت زن قهرمان فیلمهایش پیکربندی کرد. فرازهایی چون تجاوز ژاپن به چین و جنگ چین و ژاپن، انقلاب فرهنگی و تصفیه چهره های فرهنگی معاصر در جریان انقلاب و در مورد فیلم ” فانوس سرخ را برافراز” درباره نظام کهن و سنتی ازدواج اشراف زادگان و صاحب منصبان عالی رتبه با زوجه های متعدد که تا پیش از انقلاب فرهنگی در چین پابرجا بود. سنتی دیرپا که طبق آن زوجه تازه عروس، نازپرورده و سوگلی همسر خود می شد تا ورود تازه وارد بعدی.

سونگلیان، دختری تحصیل کرده با مرگ پدر ورشکست شده و به اجبار زن پدرش، به ازدواج با مردی ثروتمند تن می دهد. به عنوان چهارمین همسر مرد، پا به قصری پرشکوه و زیبا می گذارد که حیاطی در مرکز عمارت، اتاقهای همسران را در اطراف به یکدیگر روبرو می کند. سونگلیان را با ماساژ مفصل و آیینی پا و برافراشتن فانوسی سرخ راهی حجله می کنند. کم کم از نگاه سونگلیان با همسران و قراردادهای عمارت آشنا می شویم. هرگاه ارباب قصد همخوابگی با یکی از زنان خود را داشته باشد امر می کند که شامگاه، فانوسی سرخ را بر در خانه آن بانو برافروزند. سونگلیان در ابتدا بارها صاحب فانوس است اما سیاست و تغیر میل ارباب در برگزیدن همخوابگان، درام را به سوی کنشهای بعدی می کشاند. نخستین همسر، همسال ارباب، در کنج عزلت ماوا گزیده و پسری جوان به سن و سال سونگلیان دارد که بر آستانه پنجره می نشیند و ساز خود را در فضای قصر می پراکند. دومین، چهره ای به عصمت بودا دارد اما قلبش به عقربی زهرآگین شهره است. سومین و آنکه نرد فانوس سرخ را به سونگلیان باخته است، زنی زیباست که خواننده اپرای سنتی چین بوده و چون فاخته ای بامدادان بر سقف های سفالین قصر نغمه سر می دهد. سونگیلان می بایست برای حفظ جایگاه خود، بازی پرفتنه و تزویری را با همخوابگان دیگر و ندیمه اش که عمیقا از او نفرت دارد و جاسوسی اش را می کند یاد بگیرد. بازی مرگباری که برافروختن فانوس سرخ، آن را به جنون می کشاند.      

به پیشنهاد ارغوان نامور و شهاب عبداله‌پور