گالری گردی 12 مرداد

اینک بهشت – Paradise Now – (2005)

کارگردان: هانی ابو اسعد

ضرورتی که نام فیلم با صفت “اینک”، “Now” و کلمۀ ” الآن” در نام فیلم (الجنه الآن) ایجاب می کند، قریب بیست سال است که در فلسطین، پشت محاصره باقی مانده و در فروکش حمله های انتحاری که موجی از آنان در دهه ای که فیلم در آن ساخته شد برخاسته بود، “اینک” در کرانه باختری و غزه زبانه می کشد. عنوان فیلم را با سوپرایمپوز می شود روی عنوان فیلم “اینک آخر الزمان” Apocalypse Now، انداخت تا با برهم گذاری دو واژه بهشت و آخرالزمان به تصویر سومی دست یافت نه از آن گونه دیوارنگاری های مسیحی که بهشت را در اعلی علیین و دوزخ را در درکاتش با تفکیک جغرافیایی از بالا تا پایین تصویر به نمایش می گذارد بلکه تصویر حاصل صورت بهشت را بر دوزخ نشانده تا هر دو را با هم و در یک قاب تماشا کنیم.

اینک بهشت، داستان دو دوست است، خالد و سعید که برای حمله ای انتحاری در تل آویو به خدمت در آمده اند. رابط تشکیلات، به آنان خبر می دهد که حمله فردا انجام می گیرد و در فاصلۀ امروز تا فردا، خالد و سعید ویدیویی از خود ضبط می کنند که در آن رسالت خود را لبیک می گویند و آخرین دیدارها و گفتگوها را با خویشان و دوستان بجا می آورند، موی سر خود را کوتاه می کنند و با پوشیدن کت و شلوار به بهانه شرکت در مراسم عروسی عازم عملیات می شوند. کلید خنثای جلیقه بمب در دست رابط است و به سعید و خالد دستور داده شده که هر دو بمبها را در یک ایستگاه بازرسی اسرائیلی با فاصله زمانی پانزده دقیقه منفجر کنند. پس از عبور از مرز، مجبور می شوند از دست محافظان اسرائیلی فرار کنند و در بازگشت از عملیات ناموفق، خالد خود را به رابط رسانده و از شر جلیقه خلاص می شود اما سعید نه. سعید پس از فرار تصمیم می گیرد بمب را در اتوبوسی در شهرکی اسرائیلی منفجر کند ولی با دیدن کودکی در اتوبوس منصرف می شود. تردید و دودلی در برزخی که سعید در آن بسر می برد بیان انگیزه او را تا آستانه دیدار با سها، دختری که دل در گرو او دارد می کشاند. سهی دختری بالیده در فضای آن سوی حصارها با تحصیلاتی است که سعید و خالد از آن با تمام وجود محروم مانده اند. در هوایی نفس کشیده که سالها راه آن بر فلسطینیان بسته شده. سها با منطق و پرسشهایی از تبار عقل تاریخی با سعید با منطق و پرسشهایی از تبار زیستنی در اشغال موروثی گفتگو می کند. عاشقانه شامگاهی سها و سعید در برزخ تردیدهایی که جبر تاریخ آن ها را یک به یک دیکته می کند تا سحری بر آستانه بهشت که ضرورت عمل فرمان می دهد، مجال زندگی دارد.

فیلم اینک بهشت جایزه بهترین فیلم خارجی را از گلدن گلوب گرفت و نخستین فیلمی به شمار می آید که نامزد جایزه اسکار در همین بخش گردید. از آنجا که حاکمیت کشور فلسطین به رسمیت شناخته نمی شود، فیلمهای فلسطینی پیشین، مورد پذیرش آکادمی قرار نمی گرفتند اما بحث درباره راهیابی فیلمهایی از هنگ کنگ، تایوان و پورتو ریکو به رقابت،استانداردهای دوگانه آکادمی را به چالش کشید. اعتراضات مقامات اسرائیلی فیلم را از پذیرفته شدن باز نداشت اما آکادمی از عنوان “تشکیلات خودگردان فلسطین” به جای کشور فلسطین که قبلا در وب سایت اسکار برای معرفی کشور سازنده فیلم، بکار برده شده بود استفاده کرد. هانی ابو اسعد، این تغییر در تصمیم آکادمی را سیلی بر چهره فلسطینیان خواند و در نهایت آکادمی لفظ “سرزمین های فلسطینی” را بکار برد.  

به پیشنهاد ارغوان نامور و شهاب عبداله‌پور