حق زن بر بدن خود

218

درباره مجموعه سقط جنین پائولا رگو

زن جوانی روی تخت نشسته و به ما نگاه می‌کند. فکش منقبض شده است. سربند قرمزی موهایش را عقب کشیده. با دست‌هایش ران‌هایش را گرفته و پاهایش را از هم باز کرده است. زیر تخت یک سطل پلاستیکی قرار دارد و کنار آن یک کاسه لعابی. زن دیگری به ما نگاه نمی‌کند. سرش به عقب افتاده و چشمانش به سقف خیره شده. با دستانش منقبضش دستمالی را روی شکمش نگه داشته است. پاهای برهنه‌ و بازش هم انقباض دردناکی را نشان می‌دهند. شاید در خلسه باشد، اما نه! هر دوی این زنان در تنگنای سقط جنین گرفتار شده‌اند.

مجموعه سقط جنین پائولا رگو تصویری قدرتمند از فرآیندی خطرناک است که به واسطه منع قانونی سقط جنین، جان زنان بسیاری را تهدید می‌کند. رگو این مجموعه را که شامل چندین نقاشی پاستلی و چاپ اچینگ است، درواکنش به رفراندوم پرتغال در مورد سقط جنین، در سال 1998 ساخت. در آن زمان با مشارکت سی و دو درصدی، سقط جنین تنها در موارد استثنایی مانند بارداری ناشی از تجاوز و خطرات جانی شدید، آن هم با تایید سازمان‌های دولتی، مجاز شناخته شد. البته این در حالی است که در بسیاری از دیگر کشورها، سقط جنین در هر شرایطی جرم محسوب می‌شود.

پائولا رگو بیننده را وادار می‌کند تا شاهد راه‌حل‌های خیابانی و شرایط دشوار و خطرناک سقط جنین غیر قانونی و غیر بهداشتی باشد. در آن زمان، تخمین زده می‌شد که سالانه بیش از پنجاه هزار سقط جنین غیرقانونی در پرتغال انجام می‌شود و رگو از انکار این واقعیت توسط دولت و نهادهای مسئول، خشمگین بود. او تحمل ظلم پلیس و شرمساری بدن زنان را نداشت.

رگو در اغلب آثار خود به مسائل اجتماعی از جمله حق کارگران و زنان بر بدن خود پرداخته است. او در این مجموعه نیز نه تنها با صراحت اعلام می‌کند که دیگر نباید مساله سقط جنین را نادیده گرفت، بلکه الگوهای تاریخ هنر را نیز به چالش می‌کشد. آثار او وارونگی ویرانگر برهنه‌های درازکشیده یا لمیده در سنت نقاشی کلاسیک اروپایی هستند؛ این زنان نه روی ملحفه ساتن و ابریشم، بلکه روی زمین، پارچه‌ای معمولی یا بین دو صندلی نشسته یا خوابیده‌اند. این زنان دیگر نه ابژه عشق شهوانی، بلکه سوژه‌هایی سرکش هستند که به هر دلیل آبستن شده‌اند، می‌خواهند حق خود بر بدن خویش را محقق کنند. زنان سقط جنین رگو از درد رنج می‌برند، زیرا که چنین ترومایی واقعا شکننده است. عموما قوی هستند و گاهی مستقیما با چشمانی پولادین و متهم کننده به بیننده نگاه می‌کنند. گویی که مدام می‌گویند: «نگاه کن! و نگاه نکن!»

آثار رگو همچنان تکان‌دهنده هستند. اگرچه هنرمندان متعددی ایده‌های غالب در مورد بدن و عاملیت زنانه را به چالش کشیده‌اند، آثار کمی وجود دارد که صریحا با سقط جنین مقابله کند. تریسی امین هم چندین اثر با اشاره به دو سقط جنین خود ساخته است، از جمله How It Feels (1996)، یک اثر ویدیویی وحشتناک که در آن سقط نادرست خود در سال 1990 را بازگو می کند.

آثار رگو بر افکار عمومی پرتغال تاثیر بسیاری داشت و در رفراندوم بعدی در سال 2007 ورق برگشت و بسیاری از محدودیت‌های غیرانسانی سقط جنین برداشته شد. با این وجود و در حالی که بیش از دو دهه از این مجموعه آثار پائولا رگو می‌گذرد، متاسفانه هنوز نیاز به رویارویی با این مساله به همان اندازه ضروری است. هنوز زنان بسیاری در دنیا با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

بام نقاشی
بهمن تندرکیا

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد.